Κάθε χώρα επιδιώκει την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της, τα οποία θα της δώσουν οικονομικό πλεονέκτημα. Αυτό προφανώς ισχύει και για τις άλλες χώρες που προβάλλουν διεκδικήσεις για τις ίδιες περιοχές της Αρκτικής. Η τήξη των πάγων και η σύγχρονη τεχνολογία, διευκολύνουν την έρευνα και την ανάπτυξη στον Βορρά. Ποιες όμως θα μπορούσαν να είναι οι γεωπολιτικές επιπτώσεις και τι ακριβώς θα μπορούσε να εμποδίσει τις ρωσικές επιδιώξεις στην περιοχή της Αρκτικής;
Στην κούρσα για την «κατάκτηση» του Βόρειου Πόλου, η Ρωσία δεν είναι μόνη της. Οι αχανείς παγωμένες εκτάσεις βρίσκονται στο επίκεντρο της γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής επιδίωξης κάθε παράκτιας χώρας τις τελευταίες δεκαετίες. Με το σημερινό καθεστώς, ο Αρκτικός Ωκεανός ανήκει στα διεθνή ύδατα και δεν μπορεί να ελεγχθεί από μία χώρα. Επιπλέον, η Αρκτική διέπεται και από τους νόμους των παράκτιων χωρών, όπως και από διμερής, περιφερειακές και διεθνείς συμφωνίες. Για παράδειγμα, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) ρυθμίζει τη δικαιοδοσία των παράκτιων Αρκτικών χωρών, οριοθετώντας τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ), οι οποίες εκτείνονται στα 200 ναυτικά μίλια από τις ακτές της κάθε χώρας, εκτός και αν μια χώρα μπορεί να προσκομίσει αποδείξεις πως η υφαλοκρηπίδα της επεκτείνεται πέρα από την οριοθέτηση της ΑΟΖ.
Η Ρωσία προσπάθησε να επωφεληθεί από αυτή την διάταξη, ξεκινώντας τις απαραίτητες ενέργειες και προσφεύγοντας στον ΟΗΕ, υποστηρίζοντας πως η υποθαλάσσια οροσειρά Λομονόσοφ – που εκτείνεται 1241 μίλια μέσα στην Αρκτική, είναι στην πραγματικότητα η επέκταση της Σιβηρικής υφαλοκρηπίδας και ως εκ τούτου η Ρωσία θα πρέπει να επεκτείνει την ΑΟΖ της. Το αίτημα της Μόσχας απορρίφθηκε. Ωστόσο, όταν η Ρωσία τοποθέτησε τη σημαία της το 2007 στον βυθό του Β. Πόλου, δεν ήταν απλά μια κίνηση εντυπωσιασμού αλλά η έναρξη μιας διεθνούς εκστρατείας με στόχο τη συλλογή επιστημονικών αποδείξεων για το αίτημά της. Τα επιστημονικά δεδομένα που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας Arktika 2007, συγκεντρώθηκαν και υποβλήθηκαν με ένα νέο αίτημα προς τα Ηνωμένα Έθνη το 2015.
Ωστόσο, το νέο αυτό αίτημα καλύπτει τώρα μια περιοχή πάνω από 1,2 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα και περιλαμβάνει τις κορυφογραμμές Λομονόσοφ και Μεντελέγιεφ καθώς και το οροπέδιο Τσούκτσι -περιοχές που τόσο η Δανία όσο και ο Καναδάς προβάλλουν ανάλογα δικαιώματα. Αν το νέο αίτημα γίνει δεκτό, η Ρωσία θα αποκτήσει το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων που βρίσκονται στην περιοχή και θα αυξήσει την ήδη ισχυρή στρατιωτική της παρουσία, σε ένα σενάριο που θα μπορούσε να κλιμακώσει την ένταση ανάμεσα στα άλλα παράκτια έθνη της Αρκτικής, διαμορφώνοντας μια νέα δυναμική στον τομέα της περιφερειακής ασφάλειας.
Υπάρχουν πέντε παράκτια κράτη που περιβάλλουν τον Αρκτικό Ωκεανό: οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία, ο Καναδάς, η Νορβηγία και η Δανία (Γροιλανδία). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι από αυτά τα κράτη η Ρωσία είναι το μόνο μη-μέλος του ΝΑΤΟ. Οι Ρωσικές επιδιώξεις για την επικράτηση στην Αρκτική, έχει προκαλέσει την αντίδραση των άλλων χωρών της περιοχής, οι οποίες επίσης προσπαθούν να αυξήσουν τη στρατιωτική παρουσία τους στην Αρκτική, προσπαθώντας να εμποδίσουν τη Ρωσία να καταστεί η μόνη κυρίαρχη περιφερειακή δύναμη.
Η Ρωσία ως απάντηση υιοθέτησε ένα νέο στρατιωτικό δόγμα, στο οποίο για πρώτη φορά η Αρκτική αναφέρεται ως μια από τις κορυφαίες γεωστρατηγικές και γεωπολιτικές προτεραιότητες της χώρας. Οι Ρωσικές στρατιωτικές ασκήσεις έχουν αυξηθεί, τόσο σε μέγεθος όσο και σε συχνότητα, πυροδοτώντας ανάλογες ασκήσεις από άλλα μέλη του ΝΑΤΟ. Για παράδειγμα, η Αρκτική Πρόκληση τον Μάιο του 2015, με τη συμμετοχή 10 χωρών-μελών, ήταν η μεγαλύτερη στρατιωτική άσκηση που διεξήχθη ποτέ στην περιοχή. Ο στόχος φυσικά ήταν η προσπάθεια εξισορρόπησης καθώς και η υπενθύμιση στη Ρωσία πως οι κινήσεις της δεν θα μείνουν αναπάντητες.
Η Ρωσική υπεροχή στην Αρκτική θα άλλαζε αναμφίβολα τις υπερατλαντικές ναυτιλιακές ρότες, θα αναδιαμόρφωνε τις σχέσεις των χωρών της Βόρειας Ευρώπης και θα διευκόλυνε την εξέλιξη των ΣινοΡωσικών σχέσεων.
Αναμένουμε την κλιμάκωση της στρατιωτικής παρουσίας όλων των πλευρών στην περιοχή, σε μια νέα κούρσα εξασφάλισης της κυριαρχίας, η οποία θα πρέπει να ανησυχήσει τη διεθνή κοινότητα, καθώς η προβολή της γεωπολιτικής ισχύος ίσως κλιμακώσει επικίνδυνα την αντιπαράθεση, δημιουργώντας ένα νέο «καυτό μέτωπο» στις παγωμένες εκτάσεις της Αρκτικής.
Ελληνιστικά Κράτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου