Geopolitical Research Institute(GRI)/Εταιρεία Γεωπολιτικών Ερευνών(ΕΓΕ)

Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2012

Σκληρές συγκρούσεις για τράπεζες, ενέργεια και δραχμή

Σκληρές συγκρούσεις βρίσκονται σε εξέλιξη στον τομέα των τραπεζών και της ενέργειας, ενώ φαίνεται ότι δραστηριοποιείται, στο προσκήνιο και στο παρασκήνιο, το λόμπι της δραχμής. Μια ματιά στην ιστορία των ελληνικών χρεοκοπιών –χαρακτηριστικά τα όσα συνέβησαν μετά το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» του Χαριλάου Τρικούπη το 1893– μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τη χρεοκοπία του ελληνικού Δημοσίου ακολουθεί πάντα ένας γύρος άγριας λεηλασίας του δημόσιου χρήματος και του δημόσιου συμφέροντος, που μπορεί να έχει και διάρκεια δεκαετιών.

Πολιτική αναμέτρηση
Στην τελική ευθεία προς την υπογραφή του νέου μνημονίου αναπτύσσεται η πολιτική αναμέτρηση γύρω από την αναγκαία επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Είναι γνωστό ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έπεσε θύμα του δημοσιονομικού εκτροχιασμού και της κατάρρευσης της αξιοπιστίας του ελληνικού Δημοσίου. Στην Ελλάδα οι τράπεζες στάθηκαν σε ένα υψηλό επαγγελματικό επίπεδο και δεν είχαμε φαινόμενα ανάλογα με εκείνα που παρατηρήθηκαν στις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία και την Ιρλανδία. Στην πατρίδα μας δεν είχαμε εγχώρια χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά δημοσιονομική κατάρρευση, που επιβάρυνε το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Το κούρεμα των ομολόγων αποδεικνύεται ιδιαίτερα σκληρό για τις τράπεζες σε μια περίοδο κατά την οποία οι αυξανόμενες επισφάλειες δοκιμάζουν την αντοχή τους. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πολυσυζητημένος «γάμος» Alpha Bank και Eurobank αναβλήθηκε, ενδεχομένως και να ματαιώθηκε, εξαιτίας των συνεπειών του κουρέματος στους ισολογισμούς τους. Το κούρεμα των ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου πέρασε σε διάστημα ενός εξαμήνου από το 21% του Ιουλίου του 2011 στο 50% του Οκτωβρίου του 2011 και στο 70% του Φεβρουαρίου του 2012, με βάση τις τελευταίες πληροφορίες για την εξέλιξη της διαπραγμάτευσης για το PSI. Με κούρεμα της τάξης του 21% οι υπό συγχώνευση τράπεζες θα είχαν να αντιμετωπίσουν ένα λογαριασμό 900 εκατ. ευρώ, ενώ με κούρεμα της τάξης του 70% ο λογαριασμός μπορεί να φτάσει και τα 4,7 δισ. ευρώ. Η Eurobank είχε ανταποκριθεί σε μεγαλύτερο βαθμό στο αίτημα των ελληνικών κυβερνήσεων για οικονομική υποστήριξη μέσω αγοράς ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου, γεγονός που ενισχύει τους δισταγμούς της Alpha Bank να μοιραστεί μαζί της το ολοένα μεγαλύτερο φορτίο του κουρέματος. Είναι φανερό λοιπόν ότι η αδυναμία των ελληνικών κυβερνήσεων να διαχειριστούν αποτελεσματικά την κρίση υπερχρέωσης δυσκολεύει τη συνεννόηση μεταξύ των μεγάλων ιδιωτικών τραπεζών. Επιπλέον, δημιουργεί φοβερές εντάσεις στις σχέσεις πολιτικής τάξης, τραπεζικού συστήματος και ευρύτερου κυκλώματος συμφερόντων και κοινωνίας.

«Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω»
Η κυβέρνηση Παπαδήμου και η τρόικα διαπραγματεύονται μεταξύ των άλλων ένα «πακέτο» στήριξης του τραπεζικού συστήματος που θα έχει κόστος για το Δημόσιο και τους Έλληνες φορολογούμενους 30 δισ. ευρώ. Η στήριξη αυτή θεωρείται αναγκαία για να αποτραπεί η αποσταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος λόγω του κουρέματος των ομολόγων και της κατάρρευσης της αξιοπιστίας του ελληνικού Δημοσίου, που παρασύρει προς τα κάτω και την πιστοληπτική ικανότητα των ελληνικών τραπεζών.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Παπανδρέου θεωρεί ότι οι τράπεζες πρέπει να υποστηριχτούν με κοινές μετοχές με δικαίωμα ψήφου, ώστε η εξάρτησή τους από δημόσιο χρήμα να μετατραπεί και σε εποπτεία ή και διαχείριση από αυτούς που θα εκπροσωπούν το ελληνικό Δημόσιο. Την ίδια θέση υποστήριζε μέχρι πριν από λίγους μήνες και ο υπουργός Οικονομικών κ. Βενιζέλος, ο οποίος φαίνεται να την εγκαταλείπει σε αναζήτηση εξωθεσμικών συμμαχιών για τη διεκδίκηση της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ. Σε δύσκολη θέση βρίσκεται και ο πρόεδρος της ΝΔ κ. Σαμαράς, ο οποίος έχει δεσμευτεί υπέρ της ενίσχυσης των τραπεζών με προνομιούχες μετοχές, δηλαδή να τους δοθούν τα αναγκαία δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ χωρίς να δεσμεύεται η διαχείρισή τους.
Η πολιτική αναμέτρηση υπέρ των κοινών ή των προνομιούχων μετοχών μεταφέρεται στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, με τον κ. Καστανίδη να εκφράζει με δυναμικό τρόπο αυτούς που αντιτίθενται στην επιλογή του κ. Βενιζέλου. Η κόντρα ΠΑΣΟΚ-ΝΔ δίνει την ευκαιρία στα κόμματα της Αριστεράς, ιδιαίτερα στο ΚΚΕ και τον ΣΥΡΙΖΑ, να καταγγέλλουν με δυναμικό τρόπο τη διαπλοκή του δικομματισμού και αυτό που αντιλαμβάνονται σαν λεηλασία του δημόσιου χρήματος με βάση την πολιτική του μνημονίου.
Το πιθανότερο είναι ότι η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ θα προσυπογράψουν έναν μεικτό τρόπο ενίσχυσης του τραπεζικού συστήματος, που θα στηρίζεται στις προνομιούχες μετοχές σε ό,τι αφορά την κάλυψη των αναγκών που προκύπτουν από το κούρεμα των ομολόγων και στις κοινές μετοχές σε ό,τι αφορά τις ανάγκες χρηματοδότησης που συνδέονται με τους ελέγχους της BlackRock και της Bain για την ποιότητα του χαρτοφυλακίου τους και το ύψος των δανείων που δεν εξυπηρετούνται κανονικά. Επειδή τα νέα είναι αρκετά καλά για τις τράπεζες από τους ελεγκτές της BlackRock, η έκδοση των κοινών μετοχών θα είναι αρκετά περιορισμένη.
Στη διάρκεια των επόμενων εβδομάδων θα πρέπει να διευκρινιστεί ποιο ακριβώς θα είναι το ύψος της υποστήριξης των τραπεζών με δημόσιο χρήμα, ποια θα είναι η κατανομή μεταξύ κοινών και προνομιούχων μετοχών, ποιο θα είναι το επιτόκιο που θα ισχύσει για την ανακεφαλαίωση μέσω προνομιούχων μετοχών, σε ποιο χρονικό διάστημα θα πρέπει να έχουν πουληθεί οι μετοχές για να πάρει πίσω το Δημόσιο τα χρήματά του, πώς ακριβώς θα εξασφαλιστεί ότι η ενίσχυση των τραπεζών θα οδηγήσει σε αύξηση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία. Όλα αυτά τα ζητήματα είναι εκρηκτικά από πολιτική άποψη και κάθε απόφαση μπορεί να κρύβει διαφορές εκατοντάδων εκατομμυρίων, δισεκατομμυρίων ή και δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ.
Το κλίμα καχυποψίας ενισχύεται από την προσχώρηση των διοικήσεων της Τράπεζας Πειραιώς και της Εθνικής Τράπεζας στο πολυσυζητημένο κίνημα «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω». Οι διοικήσεις των δύο τραπεζών αποφάσισαν ότι η εξάντληση του ειδικού αποθεματικού και η έλλειψη κερδοφορίας τούς απαλλάσσουν από την υποχρέωση να καταβάλουν στο Δημόσιο τους τόκους του 2010 που αναλογούν στις προνομιούχες μετοχές που έλαβαν το 2008. Η προσχώρησή τους στο κίνημα «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω» έγινε δεκτή με ύποπτη απάθεια από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης Παπανδρέου και την ηγεσία της ΝΔ. Σε μια περίοδο κατά την οποία το Δημόσιο καταπιέζει τους μη προνομιούχους συμπολίτες μας σε μια προσπάθεια να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα, η υπερβολικά ελαστική αντιμετώπιση των διοικήσεων των δύο τραπεζών από την πλευρά των αρμοδίων προκαλεί δικαιολογημένο προβληματισμό. Ταυτόχρονα υπονομεύει την προσπάθεια διάσωσης του τραπεζικού συστήματος, γιατί, εάν δεχτούμε ότι οι τράπεζες που έχουν εξαντλήσει το ειδικό αποθεματικό τους ή εμφανίζουν ζημιογόνες χρήσεις –αυτός πρόκειται να είναι ο κανόνας για την επόμενη πενταετία– δεν θα επιβαρύνονται για το δημόσιο χρήμα που τους δίνεται, θα καταλήξουμε σε πλήρες δημοσιονομικό, πολιτικό και κοινωνικό αδιέξοδο.

Η ΔΕΗ στο στόχαστρο
Εξαιρετικά σκληρή είναι η σύγκρουση συμφερόντων και στο χώρο της ενέργειας. Το νέο μνημόνιο περιγράφει την ιδιωτικοποίηση μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων –ορισμένες από αυτές στο χώρο της ενέργειας– στη διάρκεια του 2012. Στο όνομα της υποτιθέμενης απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας διαπράττονται οικονομικά εγκλήματα σε βάρος της ΔΕΗ και του δημόσιου συμφέροντος τα οποία, εάν συνεχιστούν, θα δικαιώσουν τους αδιάλλακτους του συνδικαλιστικού κινήματος, όπως είναι ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ κ. Φωτόπουλος. Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας δεν γίνεται σε όφελος των καταναλωτών, αλλά, όπως έδειξε η περίπτωση των εναλλακτικών παρόχων ρεύματος Energa και Hellas Power, έχει όλα τα χαρακτηριστικά του νεοελληνικού «πάρε τα λεφτά και τρέχα».
Η οικονομική βιωσιμότητα της ΔΕΗ κινδυνεύει από τις αμφιλεγόμενες συμφωνίες του αρμόδιου υπουργού κ. Παπακωνσταντίνου, μέσω των οποίων επιδοτεί με απίθανα ποσά ιδιωτικές μονάδες παραγωγής ενέργειας που μπαινοβγαίνουν στο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής με προκλητικά ασύμφορους για τη ΔΕΗ όρους, και την κρίση ρευστότητας που προκάλεσε –λόγω ανείσπρακτων λογαριασμών– η «έμπνευση» του υπουργού Οικονομικών κ. Βενιζέλου για επιβολή τέλους ακινήτων στη μικρή και την πολύ μικρή ιδιοκτησία μέσω των λογαριασμών της επιχείρησης.
Είναι γνωστό ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι και πιστωτές μας απαιτούν να «αποζημιωθούν» για τα δάνεια που μας προσφέρουν μέσα από ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που θα προωθήσει τα συμφέροντά τους στην ελληνική οικονομία. Μετά την πτώχευση επί κυβέρνησης Χαριλάου Τρικούπη οι Βρετανοί ήταν εκείνοι που μετέτρεψαν τη βασική υποδομή της χώρας σε «βραβείο» για τους ισχυρότερους δανειστές του ελληνικού Δημοσίου. Σήμερα σειρά έχουν οι Γερμανοί.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Την ελληνική χρεοκοπία ακολουθεί η άγρια λεηλασία του δημόσιου χρήματος και του δημόσιου συμφέροντος. Σε αυτό το σκηνικό των σκληρών συγκρούσεων φαίνεται ότι δραστηριοποιείται και το λόμπι της δραχμής και η διεθνής διασύνδεσή του. Αυτή την εντύπωση ενισχύει η ακόλουθη δήλωση του πρωθυπουργού της Ρωσίας κ. Πούτιν, λίγες μέρες μετά τη συνάντησή του στη Μόσχα με τον πρόεδρο της ΝΔ κ. Σαμαρά, στο διεθνές φόρουμ «Ρωσία 2012»: «Στην εποχή του, για να λύσει αυτά τα οικονομικά προβλήματα, ο Μέγας Αλέξανδρος πήγε και κατέκτησε την Περσία. Τώρα η Ελλάδα δεν μπορεί να κατακτήσει κανέναν, όμως, πέραν αυτού, της στέρησαν και τη δυνατότητα να υποτιμήσει το εθνικό της νόμισμα, γιατί δεν έχει εθνικό νόμισμα, της στέρησαν τη δυνατότητα αύξησης της ρευστότητας, εφόσον δεν διαθέτει δικό της κέντρο έκδοσης χρήματος».
Source : citypress.gr