Η γεωπολιτική σημασία της βραχονησίδας Ζουράφα

του Πάνου Πικραμένου

Μία βραχονησίδα στο θρακικό πέλαγος επαναφέρει έντονα το ζήτημα των πετρελαϊκών αποθεμάτων στη χώρα μας, τη διαδικασία άντλησής τους, αλλά και την καυτή πατάτα της υφαλοκρηπίδας, αφού όλως… τυχαίως οι λεγόμενες γκρίζες ζώνες που επικαλείται η Άγκυρα σε μεγάλο βαθμό είναι περιοχές «ύποπτες» για ύπαρξη κοιτασμάτων πετρελαίου.
Στην προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού για την παραχώρηση των δικαιωμάτων έρευνας και εξόρυξης των πετρελαϊκών κοιτασμάτων της Ελλάδας σε διεθνή όμιλο, προσανατολίζεται, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση, ενώ τον περασμένο Σεπτέμβριο είχε προηγηθεί συνάντηση του προέδρου της εταιρείας Shell, Ρομπ Ρόουντς, με τον Έλληνα υπουργό Ανάπτυξης, Δημήτρη Σιούφα, και τον υφυπουργό Οικονομίας, Πέτρο Δούκα.
Βάσει των στοιχείων που έχει συλλέξει η βρετανο-ολλανδική πολυεθνική, οι πιθανότητες εντοπισμού εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων αργού πετρελαίου είναι αρκετά καλές, αφού υπολογίζονται στο 3% τη στιγμή που το πλαφόν για να ξεκινήσουν έρευνες θεωρείται το 0,8%.

Όπως έγινε γνωστό, οι ειδικοί της Shell βασιζόμενοι σε δορυφορικές φωτογραφίσεις θεωρούν ότι στο Κεντρικό και Βόρειο Αιγαίο, στο Ιόνιο Πέλαγος μεταξύ Επτανήσων και Βορειοδυτικής Πελοποννήσου, στα Δωδεκάνησα και στις ακτές της Ηπείρου, μπορούν να αντληθούν από 2 έως 4 δις βαρέλια αργού πετρελαίου. Δεδομένου ότι η Ελλάδα καταναλώνει περίπου 100 εκ. βαρέλια ετησίως, αν οι υπολογισμοί είναι σωστοί, τα αποθέματα καλύπτουν το 100% των αναγκών της χώρας τουλάχιστον για 20 χρόνια.
Ωστόσο, πληροφορίες αναφέρουν ότι οι εξελίξεις αυτές έχουν προκαλέσει σκεπτικισμό στο υπουργείο Εξωτερικών, αφού κάποιες εκ των περιοχών του Βορειοανατολικού Αιγαίου, όπου εκτιμάται ότι υπάρχουν αξιοποιήσιμα κοιτάσματα πετρελαίου, ανήκουν στην κατηγορία αυτών που η Άγκυρα θεωρεί «γκρίζες ζώνες». Υπενθυμίζεται ότι μετά το «θερμό» επεισόδιο 1987 (Σισμίκ) κάθε ερευνητική προσπάθεια στο Αιγαίο έχει ουσιαστικά εγκαταλειφθεί.
Η Ιστορία του Πετρελαίου στην Ελλάδα.
Οι πρώτες έρευνες για πετρέλαιο στον ελλαδικό χώρο χρονολογούνται από το 1903 και αφορούσαν περιοχές του Ιονίου Πελάγους. Η βρετανική εταιρεία London Oil Development εξασφαλίζει άδεια για χερσαίες έρευνες στη Ζάκυνθο, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Η προσπάθεια εγκαταλείπεται μέχρι το 1938, οπότε ξεκινούν έρευνες στην Βορειοδυτική Πελοπόννησο και στις Φέρρες της Θράκης. Αν και τα πρώτα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά, οι έρευνες σταματούν λόγω του πολέμου.
Μετά τον πόλεμο, η ερευνητική δραστηριότητα συνεχίζεται σποραδικά. Το 1960 το υπουργείο Βιομηχανίας σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Πετρελαίων (IFP) προχωράει σε συστηματικές έρευνες σε ολόκληρο το χερσαίο ελλαδικό χώρο εντείνοντας τις προσπάθειες στην Ήπειρο, τα Ιόνια νησιά, την Κεντρική Μακεδονία και την Ευρυτανία, ενώ παράλληλα εταιρείες, όπως οι BP, ESSO, SAFOR κ.ά., εξασφαλίζουν άδειες για γεωτρήσεις σε άλλες περιοχές.
Το 1969 αρχίζουν οι έρευνες στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο με άδειες που δόθηκαν σε εταιρείες, όπως η Texaco, η Chevron, η ADA Oil κ.ά. Το 1970 η αμερικανική Oceanic εξασφαλίζει άδεια για έρευνα στο Θρακικό Πέλαγος σε έκταση 8.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Στα τέλη του 1973, η εταιρεία ανακαλύπτει τα πρώτα εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα δυτικά της Θάσου, που είναι γνωστά ως τα κοιτάσματα του Πρίνου και της Νότιας Καβάλας, με έκταση 141 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Σε μία ευρύτερη περιοχή έκτασης 1.559 τετραγωνικών χιλιομέτρων, οι έρευνες πάγωσαν, αφού βρίσκεται εντός της αμφισβητούμενης από την Άγκυρα ζώνης.
Αμέσως, ιδρύεται η Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου με σκοπό την ανάπτυξη της βιομηχανίας πετρελαίου στην Ελλάδα, ενώ συστήνεται η κοινοπραξία NAPC (Northern Aegean Petroleum Company) με σκοπό τη συνέχιση των ερευνών. Η εταιρεία μετά από 18 γεωτρήσεις, το 1999, αποχωρεί από το Β. Αιγαίο και η περιοχή παραχωρείται από το ελληνικό υπουργείο Ανάπτυξης στην κοινοπραξία Kavala Oil (67% ευρωτεχνική και 33% ο συνεταιρισμός των εργαζομένων).
Σε ό,τι αφορά τα ΕΛΠΕ από την ίδρυσή τους το 1975 (ως Δ.Ε.Π. -Δημόσια Εταιρεία Πετρελαίου) έχουν πραγματοποιήσει πάνω από 70 γεωτρήσεις. Από το 1981 που άρχισε συστηματικά η εξόρυξη αργού πετρελαίου στον Πρίνο, το κοίτασμα έχει «δώσει» 120 εκ. βαρέλια πετρελαίου, με αποκορύφωμα την τριετία 1983-85 που παρήγαγε 26-30.000 βαρέλια ημερησίως και κάλυπτε σχεδόν το 13% της κατανάλωσης στην Ελλάδα (τότε η χώρα κατανάλωνε 200.000 βαρέλια ημερησίως). Σήμερα ο Πρίνος δίνει μικρές ποσότητες πετρελαίου, χαμηλής ποιότητας και τιμής λόγω υψηλής περιεκτικότητας σε θείο, ενώ όλοι συμφωνούν ότι το κοίτασμα εξαντλείται.
Στο Αιγαίο, έπειτα από έρευνες, ειδικά σε δύο περιοχές υπάρχει πετρέλαιο, το οποίο μπορεί να καλύψει ακόμη και το σύνολο των αναγκών της χώρας.
Η Περίπτωση της Νήσου Ζουράφα.
Ήδη από το 1874, ο Θρακιώτης λόγιος, φυσιοδίφης Νικόλαος Φαρδύς (1853-1901), διαπιστώνει προσωπικά την ύπαρξη πετρελαίου στη νησίδα Ζουράφα, η οποία αποτελεί το ανατολικότερο χερσαίο άκρο του Β. Αιγαίου και των ορίων της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ζουράφα απέχει περίπου 6 ναυτικά μίλια από το βορειοανατολικό άκρο της Σαμοθράκης (Άκρα Άγκιστρο ή Σκεπαστό) και βρίσκεται βόρεια της Ίμβρου και νότια της Αλεξανδρούπολης.
Σε πραγματεία του που δημοσιεύτηκε τότε στα «Θρακικά Χρονικά», μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι : «Στα Ζγοράφα, σε καιρό γαλήνης και νηνεμίας, διακρίνεται κάποια υγρή, ελαιώδη ουσία που επιπλέει επί των πέριξ υδάτων, που αποπνέει οξεία οσμή πετρελαίου.
Η ύφαλος αυτή εφείλκυσε κατά πρώτον την προσοχήν μου τω 1874, οπότε, επιβαίνων ιστιοφόρου πλοίου και ευρεθείς εν καιρώ γαλήνης πλησίον αυτής, ηδυνήθην ιδίοις όμμασι να ιδώ την επί της θαλάσσης πλέουσαν ελαιώδη ουσίαν, να δοκιμάσω εξ ιδίας αντιλήψεως και πεισθώ επί τέλους, ότι πρόκειται ενταύθα περί πετρελαίου, του οποίου η πηγή βεβαίως κείται εν τω σώματι του υφάλου…».
Γι’ αυτόν το λόγο οι ψαράδες ονόμασαν τη νησίδα «Λαδόξερα», αφού το πετρέλαιο που αναβλύζει μέχρι τις μέρες μας διακρίνεται ως ελαιώδης ουσία στην επιφάνειά της.
Η ύπαρξη κοιτασμάτων πετρελαίου στην περιοχή έχει επιβεβαιωθεί και επισήμως από τον πρώην υπουργό Ενέργειας του ΠΑ.ΣΟ.Κ., Ευάγγελο Κουλουμπή, ο οποίος σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε το Νοέμβριο 2000 υποστηρίζει ότι η Ζουράφα μαζί με άλλες βραχονησίδες του Αιγαίου μπορούν να γίνουν οι «χρυσοφόρες πύλες», από όπου είναι δυνατό να αντληθούν πετρελαϊκά κοιτάσματα ικανά να καλύψουν τις συνολικές ανάγκες της χώρας για πολλά χρόνια.
«Το μοναδικό κοίτασμα που αξιοποιήθηκε από τη χώρα μας είναι του Πρίνου στη θαλάσσια περιοχή της Θάσου. Όμως δεν είναι το μοναδικό», επεσήμανε τότε ο κος Κουλουμπής. «Στο Αιγαίο, έπειτα από έρευνες, ειδικά σε δύο περιοχές είμαστε σίγουροι ότι υπάρχει πετρέλαιο, το οποίο μπορεί να καλύψει ακόμη και το σύνολο των αναγκών της χώρας. Και οι δύο αυτές περιοχές, αμφισβητούνται από την Τουρκία και αυτός είναι ο λόγος που έχει εμποδίσει την εκμετάλλευσή τους».
Σύμφωνα με τον κο Κουλουμπή, οι δύο αυτές περιοχές είναι:
1. Στη θέση Μπάμπουρα, ανατολικά της Θάσου. Εκεί υπολογίζεται ότι υπάρχουν ποσότητες πετρελαίου, με το οποίο η Ελλάδα μπορεί να καλύψει περίπου το 50% των αναγκών της για πολλά χρόνια. Είναι μία περιοχή που τμήματά της αμφισβητούνται από την Τουρκία (βρίσκονται μεταξύ 6 και 12 μιλίων των ελληνικών χωρικών υδάτων).
2. Στη θαλάσσια περιοχή κοντά στη Μυτιλήνη και τη Λήμνο, όπου ανήκει και η Ζουράφα, σε έκταση 4.500 τετρ. χλμ.
Η Σημασία της «Λαδόξερας».
Γύρω από τη νήσο Ζουράφα εδώ και χρόνια διεξάγεται ένας «άγνωστος πόλεμος» μεταξύ Τούρκων στρατιωτικών και λιμενικών και Ελλήνων ψαράδων. Μάλιστα το 2003 η τουρκική ακτοφυλακή είχε συλλάβει Έλληνες ψαράδες που έπλεαν στην περιοχή, τους οδήγησε στην Τουρκία και κατέσχεσε προσωρινά το καΐκι τους.
Η «ελληνικότητα» της βραχονησίδας αμφισβητείται έντονα από την Άγκυρα, με αποτέλεσμα την έντονη παράνομη δράση του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού στην περιοχή, κάτι ανάλογο με τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από μαχητικά αεροσκάφη της Τουρκίας. Μάλιστα, η Ζουράφα περιλαμβάνεται στο εγχειρίδιο που εξέδωσε το 1997 το τουρκικό Γενικό Επιτελείο Ναυτικού, το οποίο την καταχώριζε μεταξύ των 130 βραχονησίδων, οι οποίες, σύμφωνα με τη γείτονα, τελούν υπό καθεστώς αμφισβήτησης και από τότε σημαίνονται με το χαρακτηρισμό «γκρίζες ζώνες». Το εγχειρίδιο που οι Τούρκοι στρατηγοί ονομάζουν «Βίβλο του Αιγαίου» έχει σταλεί σε όλες τις τουρκικές πρεσβείες και αποτελεί το βασικό εγχειρίδιο αναφοράς των Τούρκων στρατιωτικών ακολούθων και λοιπών διπλωματών.
Η βραχονησίδα ανήκει βάσει διεθνών συνθηκών στην Ελλάδα και επεκτείνει τις ζώνες θαλάσσιας κυριαρχίας της, δηλαδή τα χωρικά ύδατα και την υφαλοκρηπίδα της, στον κρίσιμο χώρο του Βορειοανατολικού Αιγαίου, προς τα ανατολικά. Ειδικά στη Ζουράφα, όπου τα νερά είναι πολύ ρηχά ακόμη και σε μεγάλη απόσταση, η ελληνική υφαλοκρηπίδα επεκτείνεται σημαντικά.
Η νήσος Ζουράφα υπάγεται διοικητικά στο Νομό Έβρου και αποτελεί το βορειανατολικότερο νησάκι των Θρακικών Σποράδων. Η νησίδα είναι χαμηλής επιφάνειας και για αυτό εξαιρετικά επικίνδυνη για όσους πλέουν κοντά της, ιδίως όταν η ορατότητα είναι περιορισμένη.
Όμως αυτό το ανατολικότερο όριο των ελληνικών συνόρων, και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κινδυνεύει να πάψει να υπάρχει με κίνδυνο να αλλάξει ακόμη και η θαλάσσια συνορογραμμή Ελλάδας-Τουρκίας.
Η Ζουράφα ή Ζγοράφα βυθίζεται λόγω της διαβρώσεως των ακτών της με αποτέλεσμα σε λίγα χρόνια να κινδυνεύει να γίνει ύφαλος. Σύμφωνα με παλαιότερες μετρήσεις της Υδρογραφικής Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού, η συγκεκριμένη βραχονησίδα καταλάμβανε επιφάνεια 9 στρεμμάτων, όμως νεώτεροι υπολογισμοί της ίδιας Υπηρεσίας δείχνουν ότι η έκτασή της είναι μικρότερη από ένα στρέμμα και η ακτογραμμή της έχει περιοριστεί στα 32 μέτρα.
Διπλωματικοί και στρατιωτικοί κύκλοι εκφράζουν ανησυχία ότι σε πολύ λίγα χρόνια η βραχονησίδα ενδέχεται να εξαφανιστεί κάτω από τη στάθμη του νερού. Μάλιστα, ο πρώην ευρωβουλευτής της Ν.Δ., Σταύρος Ξαρχάκος, πριν μερικά χρόνια είχε καταθέσει επείγουσα ερώτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου μεταξύ άλλων επισημαίνει ότι «σε χάρτες του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού που συντάχθηκαν το 1955 είχαν καταγραφεί και άλλες νησίδες -σε μικρή απόσταση από τη Ζουράφα- οι οποίες σήμερα έχουν τελείως εξαφανιστεί κάτω από τη θάλασσα, ενώ, τα τελευταία 40 χρόνια, έχει παρατηρηθεί δραστική μείωση της έκτασης της ίδιας της Ζουράφας». Ο κος Ξαρχάκος μεταξύ άλλων ζήτησε να μάθει αν «έχει ενταχθεί το νησί Ζουράφα σε κάποια Κοινοτική Πρωτοβουλία προστασίας ευαίσθητων περιοχών (π.χ. NATURA 2000 ή άλλη), καθώς και αν έχουν ενημερώσει οι ελληνικές αρχές τις υπηρεσίες της Επιτροπής ότι το μικρό αυτό νησί που αποτελεί απώτατο όριο της ελληνικής και κοινοτικής επικράτειας και διαθέτει σημαντικότατα αρχαιολογικά ευρήματα, κινδυνεύει με ολική εξαφάνιση λόγω της θαλάσσιας διάβρωσης».
Επισημαίνεται ότι η νησίδα έχει και αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Όπως ανέφερε ο κος Ξαρχάκος στην ερώτησή του, «έχουν εντοπιστεί πολλά και σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, όπως μαρμάρινοι κίονες, κιονόκρανα, ίχνη από αρχαία οικήματα κ.τ.λ…». Όπως προκύπτει από τα κείμενα του ιστοριοδίφη Νικολάου Φαρδύ, το 1877 είχε προταθεί να μεταφερθούν μαρμάρινοι κίονες από τη Ζουράφα για να χτιστεί η εκκλησία της Σαμοθράκης. Μάλιστα, στο ίδιο άρθρο γίνεται αναφορά ότι επί του νησιού αυτού «ευρίσκονται πολλά ίχνη κτιρίων, εφ’ ων διακρίνονται αι θύραι, τα παράθυρα, κίονες, κιονόκρανα, μάρμαρα και εν γένει πολλά λείψανα, μαρτυρούντα την παλαί πότε κατοίκησιν του μέρους εκείνου».
Είναι εύκολα αντιληπτό ότι η νησίδα Ζουράφα έχει εξαιρετική σημασία για την τουρκική εξωτερική πολιτική, όπως άλλωστε και το σύνολο του Θρακικού πελάγους. Έτσι εξηγούνται και οι προσπάθειες της τουρκικής πλευράς για συνεκμετάλλευση της εκτεταμένης υφαλοκρηπίδας που οριοθετείται από τα ρηχά νερά της Ζουράφας. Διπλωματικοί παρατηρητές, επισημαίνουν ότι στην περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για ολοκληρωτική κάλυψη της νησίδας από το νερό, ενδέχεται να εγερθούν σημαντικά νομικά ζητήματα, δεδομένου ότι το ζήτημα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας παραμένει το σημαντικότερο ελληνοτουρκικό πρόβλημα και η μόνη νομικής φύσεως διαφορά που επισήμως δέχεται η ελληνική πλευρά.
Η Τουρκία θεωρεί ότι έχει δικαιώματα υφαλοκρηπίδας δυτικά των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Αν κάτι τέτοιο ίσχυε, τα νησιά θα εγκλωβίζονταν σε μία ζώνη τουρκικής δικαιοδοσίας. Η Ελλάδα αναγνωρίζει τη νομική φύση του ζητήματος, αντίθετα με την Άγκυρα που επιδιώκει να το αναγάγει σε πολιτικό πρόβλημα.
Η ελληνοτουρκική διαφορά για την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου δημιουργήθηκε λίγο μετά την ανακάλυψη εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων πετρελαίου στον Πρίνο. Το Νοέμβριο 1973 η τουρκική Εφημερίδα της Κυβέρνησης δημοσίευσε απόφαση παραχώρησης άδειας για έρευνες στην κρατική εταιρεία πετρελαίου της Τουρκίας, σε μικρή απόσταση από ελληνικά νησιά. Το 1974 η αδειοδότηση επεκτάθηκε γεωγραφικά και σε δύο περιπτώσεις τουρκικά ωκεανογραφικά σκάφη πραγματοποίησαν έρευνες στο Αιγαίο (1974, 1976).
Σύμφωνα με την επίσημη θέση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, «το ζήτημα έγκειται στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας σε δύο συγκεκριμένα σημεία, δηλαδή αφενός στη θαλάσσια προέκταση της συνοριακής γραμμής στη Θράκη και αφετέρου στα πλησίον της τουρκικής ακτής ευρισκόμενα νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου και στη Δωδεκάνησο. Δεν αφορά σαφώς σε ολόκληρη την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου, όπως όψιμα ισχυρίζεται η Τουρκία, η οποία άλλωστε είχε παραχωρήσει άδειες διεξαγωγής πετρελαϊκών ερευνών μόνο για τα δύο προαναφερόμενα σημεία.
Επιπλέον, όπως σαφώς προβλέπεται από το Διεθνές Δίκαιο και τη σχετική νομολογία (Σύμβαση της Γενεύης 1958, Σύμβαση 1982 Η.Ε. για το Δίκαιο της Θάλασσας, Απόφαση Διεθνούς Δικαστηρίου για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας της Βόρειας Θάλασσας 1969) τα νησιά έχουν πλήρη δικαιώματα υφαλοκρηπίδας παρά τους περί του αντιθέτου αβάσιμους νομικά ισχυρισμούς της Τουρκίας.
Ως προς την επίλυση της διαφοράς, η Τουρκία επικαλείται την αρχή της ευθυδικίας (equity), χωρίς να μπορεί να τη στηρίξει σε κριτήρια ασφαλή και συγκεκριμένα. Σύμφωνα με την Ελλάδα, για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας εφαρμόζεται το Διεθνές Δίκαιο (συμβατικό και εθιμικό), στο πλαίσιο του οποίου ο κανόνας της μέσης γραμμής αποτελεί την επικρατούσα αρχή του Δικαίου της οριοθέτησης. Αυτό άλλωστε βεβαιώνεται και από τη διεθνή πρακτική.
Επιπλέον, κατά τη διεθνή πρακτική, οι “ειδικές περιστάσεις” (εγγύτητα ορισμένων ελληνικών νήσων στα τουρκικά παράλια) που αυθαίρετα επικαλείται η Τουρκική πλευρά για την επίλυση του προβλήματος της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου, δεν αποτελούν παρά εξαίρεση του κανόνα εφαρμογής της μέσης γραμμής. Κατά συνέπεια, οι απόψεις αυτές δε δύνανται να δικαιολογήσουν μετάθεση της μέσης γραμμής από το Ανατολικό στο Κεντρικό Αιγαίο, αλλά ούτε και να θέσουν εν αμφιβόλω την εφαρμογή του διεθνούς συμβατικού και εθιμικού κανόνα, ότι τα νησιά έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα».
Ο διάλογος για το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας χρονολογείται από το 1976 με τις συνομιλίες στη Βέρνη, όπου οι δύο χώρες υπέγραψαν και σχετικό Πρακτικό, το οποίο έθετε ένα πλαίσιο συμπεριφοράς μέχρι το ζήτημα να κριθεί από το Διεθνές Δικαστήριο. Αργότερα η Τουρκία αρνήθηκε να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο και το Πρακτικό της Βέρνης έπαυσε να ισχύει.
Στα πρόθυρα πολέμου.
Το πρόβλημα παραλίγο να οδηγήσει σε ένοπλη σύρραξη Ελλάδος-Τουρκίας το 1987, όταν το τουρκικό ωκεανογραφικό σκάφος «Σισμίκ» συνοδεία πολεμικών πλοίων προσπάθησε να διεξάγει έρευνες σε μικρή απόσταση από την αιγιαλίτιδα ζώνη των ελληνικών νησιών.
Με την τιμή του «μαύρου χρυσού» να έχει φτάσει σε εξωφρενικά επίπεδα, είναι φυσικό οι πολυεθνικοί κολοσσοί του πετρελαίου να αναζητούν λύσεις. Κοιτάσματα των οποίων η άντληση μέχρι σήμερα θεωρούνταν ασύμφορη, επανεξετάζονται από τις εταιρείες και οι έρευνες εντείνονται. Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου έχει αναβαθμίσει τα κοιτάσματα που ενδεχομένως υπάρχουν στην Ελλάδα. Οι εταιρείες αρχίζουν να δείχνουν ενδιαφέρον ακόμη και για κοιτάσματα, όπως του Κατάκωλου και της Επανωμής, που στο παρελθόν είχαν κριθεί μη εκμεταλλεύσιμα λόγω υψηλής περιεκτικότητας σε διοξείδιο του άνθρακα και μικρής περιεκτικότητας σε πετρέλαιο.
Με αυτά τα δεδομένα η επίσκεψη του Προέδρου της Shell στην Αθήνα και οι συναντήσεις με τον υπουργό Ανάπτυξης, κο Σιούφα, και τον υφυπουργό Οικονομίας, κο Δούκα, έχουν ιδιαίτερη σημασία.
Ωστόσο, δεν παύει να ισχύει και μία γεωπολιτική αλήθεια, δηλαδή ότι, όταν το υπέδαφος μεταξύ δύο χωρών κρύβει πλούτο, παράγονται πολιτικές εντάσεις που σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να φτάσουν και στα άκρα.
Διπλωματικοί κύκλοι τονίζουν την αναγκαιότητα ενός κρατικού φορέα, με ανεξάρτητο μηχανισμό, ο οποίος θα μπορεί να αξιολογήσει τα δεδομένα διαφυλάσσοντας το δημόσιο συμφέρον, δεδομένου ότι τα Ελληνικά Πετρέλαια και η θυγατρική τους Δ.Ε.Π., που διεξήγαγε γεωτρήσεις, είναι πλέον ιδιωτικές εταιρείες.
Επιπλέον, οι ίδιοι κύκλοι, εκφράζουν ανησυχία για ενδεχόμενες αντιδράσεις της τουρκικής πλευράς, γεγονός που ίσως οδηγήσει στην εξαίρεση ορισμένων περιοχών από τις έρευνες. Το ζήτημα όμως είναι ότι οι ειδικοί θεωρούν ότι ορισμένες περιοχές, όπου η Άγκυρα αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία, έχουν και τις περισσότερες πιθανότητες να διαθέτουν αξιοποιήσιμα κοιτάσματα πετρελαίου.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο πρόεδρος της πολυεθνικής πρότεινε τη συνεκμετάλλευση των πετρελαίων που ενδεχομένως βρίσκονται στις περιοχές αυτές με την Τουρκία και μάλιστα προσφέρθηκε να μεσολαβήσει προς την κυβέρνηση της γειτονικής χώρας, συναντώντας όμως τη σαφή αρνητική στάση της ελληνικής πλευράς.
Έτσι, η ανακίνηση του ζητήματος των πετρελαίων του Αιγαίου αναμένεται να οδηγήσει σε κινητικότητα για επίλυση της εκκρεμότητας για οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, αφού ένα από τα πιο σημαντικά κριτήρια των πολυεθνικών του «μαύρου χρυσού» είναι και η πολιτική σταθερότητα των περιοχών, όπου σκοπεύουν να διεξάγουν έρευνες
Source : Greek National Pride blogspot

ΟΝΟΜΑ ΝΗΣΟΥ : ΖΟΥΡΑΦΑ -ΛΑΔΟΞΕΡΑ

ΟΝΟΜΑ ΝΗΣΟΥ : ΖΟΥΡΑΦΑ -ΛΑΔΟΞΕΡΑ
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΠΛΑΤΟΣ : 40ο 28' 23''
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΜΗΚΟΣ : 25ο 50' 18''
ΕΚΤΑΣΗ (σε τετραγωνικά χιλιόμετρα) : 0.009
ΜΗΚΟΣ ΑΚΤΗΣ (σε χιλιόμετρα) : 0.465
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΥΠΑΓΩΓΗ : ΝΟΜΟΣ ΕΒΡΟΥ
Παραμένει άσημη ενώ θα έπρεπε να είναι διάσημη , αν όχι για άλλους λόγους , τουλάχιστον γιατί οριοθετεί την ελληνική επικράτεια στο Βορειοανατολικό Αιγαίο. Είναι η Βορειοανατολικότερη των Θρακικών Σποράδων.

Η Ζουράφα (Λαδόξερα) με επιφάνεια 9 στρέμματα και μήκος ακτής 465 μέτρα σύμφωνα με παλαιότερες μετρήσεις της Υδρογραφικής Υπηρεσία του Π.Ν. , ενώ σύμφωνα με νεώτερους υπολογισμούς της είναι μικρότερη του ενός στρέμματος και έχει ακτογραμμή 32 μέτρα , είναι χαμηλή και για αυτό εξαιρετικά επικίνδυνη , ιδίως με δυσμενείς συνθήκες ορατότητας για όσους πλέουν ανατολικώς της Σαμοθράκης , από το Βορειοανατολικό άκρο της οποίας (Άκρα Άγκιστρο ή Σκεπαστό) απέχει 6 ν.μ. περίπου. Έπ' αυτής λειτουργεί φανός μεμονωμένου κινδύνου με αναλάμπον λευκό φως. Η μεταλλική πυραμίς του φανού είναι χρωματισμένη μαύρη με ερυθρή λωρίδα. Βάθη μικρότερα από 10 μέτρα βρίσκονται μέχρις αποστάσεως 100 μέτρων περίπου γύρω της. Απέχει 22 ν.μ περίπου από το φάρο της Αλεξανδρουπόλεως , είναι υπόλειμμα ηφαιστειογενούς νήσου και έχει παρατηρηθεί αξιόλογο θαλάσσιο ρεύμα ανατολικής διευθύνσεως κοντά της. Η ευρύτερη περιοχής της είναι πλούσιος ψαρότοπος , όπου συχνάζουν ακόμη όλων των ειδών τα ψάρια. Με την Ζουράφα ασχολήθηκε διεξοδικώς σε περισπούδαστο άρθρο του στη "Θρακική Επετηρίδα" ο διακεκριμένος λόγιος της Σαμοθράκης Νικόλαος Φαρδύς (1853-1901). ("Τα Ζγοράφα ως κέντρο των σεισμών της Σαμοθράκης και λείψανο τεσσάρων νήσων του Θρακικού Πελάγους προ αμνημονεύτων χρόνων καποντισθεισών")

Ο συγγραφεύς αυτός γράφοντας για το νησί το 1897 το αποκαλεί "Ζγοράφα" (τα) και σημειώνει , ότι σε καιρό γαλήνης διακρίνεται και από κάποια υγρή, ελαιώδη ουσία που επιπλέει επί των πέριξ υδάτων , που αποπνέει οξεία οσμή πετρελαίου . Ο ίδιος μεταξύ άλλων αναφέρει ότι : α) Για πρώτη φορά διαπίστωσε προσωπικώς την ύπαρξη εκεί πετρελαίου το 1874 , του οποίου η πηγή ευρίσκετο επί της Ζουράφας β) Η Ζουράφα ήταν ονομαστή για την ποσότητα και την ποιότητα των σπόγγων της γ) Στην περιοχή της υπήρχαν πολλά ίχνη κτηρίων των οποίων διακρίνονται οι θύρες , τα παράθυρα οι κίονες , τα κιονόκρανα κ.λ.π. (προφανώς η εναλακτική ονομασία Λαδόξερα οφείλεται στην ύπαρξη της παραπάνω ελαιώδους ουσίας).

Ο κορυφαίος των θαλασσογράφων μας Σ.Ε. Λυκούδης έγραφε προ εβδομήντα περίπου ετών ,ότι η διαβρωτική επεξεργασία της θάλασσας κατήντησε την Ζουράφα να έχει διάσταση μέγιστη 35 μέτρα , της οποίας οι δύο ακραίες κεφαλές είναι ξηρές σε περίοδο γαλήνης και αναπαυτήρια γλάρων .

Η Ζουράφα είναι , όπως προαναφέρεται το Βορειανατολικότερο , αναδυόμενο στην ανοιχτή θάλασσα , νησαίο Ελληνικό έδαφος υπόλειμμα μεγάλου εδάφους. Αναφέρεται από τον Marko Boscini (1613 -1678) , χωρίς όνομα και τον Alexander Conze Γερμανό αρχαιολόγο που επισκέφτηκε την Σαμοθράκη κατά τον β΄ ήμισυ του παρελθόντος αιώνος "Τα Ζγόραφα" .

Χάρη στην επί αυτής κυριαρχία , η Ελλάς επεκτείνει σημαντικά τις ζώνες θαλάσσιας κυριαρχία της (χωρικά ύδατα κ.ά.) στον κρίσιμο χώρο του Β.Α. Αιγαίου , προς τα Ανατολικά. Στο στενό μεταξύ της Ζουράφας και της Άκρας Γκρέμια ( σήμερα Boztepe Burnu, της Ανατολικής Θράκης) έχει εύρος 14 ν.μ. περίπου . Στο παρελθόν αρκετά πλοία , προσπαθώντας να αποφύγουν την προσέγγιση προς την Ζουράφα είχαν προσαράξει στα βραχώδη νησαίο εδάφη που περιβάλουν την άκρα Γκρέμια . Πόσοι Έλληνες γνωρίζουν την ύπαρξη της Ζουράφας ,που κείται Ανατολικά της Σαμοθράκης , Βόρεια της Ίμβρου και Νότια της Αλεξανδρουπόλεως και την οποία περιφρονητικώς παραλείπουν οι περισσότεροι από τους κυκλοφορούντες για το ευρύ κοινό (σχολικοί ,τουριστικοί κ.ά.) χάρτες μας , μολονότι σηματοδοτεί τα όρια της Ελληνικής Επικράτειας .

Σε όσα Αναφέρει Ο Σ.Ε. Λυκούδης για την διαβρωτική επεξεργασία της θάλασσας και η ταπεινότητα μας για την επείγουσα ανάγκη προστασίας της Ζουράφας από την αέναη δράση των στοιχείων της φύσης , πρέπει να προστεθεί η παρατήρηση που έχει καταχωρηθεί στην παλαιότερη έκδοση του Πλοηγού του έτους 1955 , σύμφωνα με την οποία σε μικρές αποστάσεις από τη Ζουράφα υπάρχουν στα μεν Δυτικά της "Βράχος" μικρού υπέρ την επιφάνεια της θάλασσας ύψους , στα σε Νοτιοανατολικά της "Βράχος" περί την επιφάνεια της θάλασσας. Ήδη , μετά από 40 χρόνια , τα βραχώδη αυτά νησαία εδάφη έχουν δυστυχώς εξαλειφθεί. Προφανώς περιέπεσαν στην κατηγορία του σκόπελοι ή και της υφάλου …. Απέμεινε η κάπως υψηλότερη Ζουράφα. Νησιοφύλακες και νησίαρχοι της (μέχρι πότε); τα θαλασσοπούλια……

Από τη μελέτη του Γεωργίου Γιαγκάκη "Η ΖΟΥΡΑΦΑ ΜΑΣ:Βορειοανατολικη νησαία προεξοχή της χώρας" 1996.

Οι οίκοι αξιολόγησης είναι γρανάζια της κρίσης

«Οι οίκοι είναι γρανάζια της κρίσης»
Ενα υψηλόβαθµο πρώην στέλεχος της Moody‘s αποκαλύπτει πώς οι αξιολογητές δούλευαν για το κέρδος
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΧΑΡΗΣ ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ

Ως «βασικά γρανάζια στον µηχανισµό της οικονοµικής καταστροφής» περιγράφει τις αστοχίεςτων οίκων που πρόσφατα υποβάθµισαν την Ελλάδα έκθεση αµερικανικής Εξεταστικής Επιτροπής του Κογκρέσου, ενώ καταγγελίες πρώην στελεχών επεσήµαναν ότι τα κέρδη έµπαιναν πιο πάνω από την αξιοπιστία των αξιολογήσεων.

Οπως ανέφερεο Ερικ Κολτσίνσκι σε κατάθεσή του στην Εξεταστική Επιτροπή για την Οικονοµική Κρίση, που εξέδωσε το τελικό πόρισµά της πριν από δύο µήνες, τα ανώτερα στελέχη και τοδιοικητικό συµβούλιο της Moody’s περίµεναν από τους διευθυντέςτων οµάδων αξιολόγησης να φέρουν περισσότερους πελάτεςή έστω ναδιατηρήσουν αµείωτατα µερίδιααγοράς, ενώ αν έχαναν µικρό ποσοστό κινδύνευε σοβαράη θέση τους. Επιπλέον, στηδιάθεση των«ΝΕΩΝ» βρίσκονταικαι παλαιότερες επιστολές του πρώην στελέχους όπου προειδοποιούσε ότι δεν τηρούνται επαρκώς κανονισµοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΕΣ. «Τα κίνητρα στην αγορά των υπηρεσιών οικονοµικής αξιολόγησης ευνοούσαν και ακόµα ευνοούν τα βραχυπρόθεσµα κέρδη και την ποσότητα εις βάρος της ποιότητας. Στη Moody’s η πηγή αυτής της αντίθεσης ήταν η αναζήτηση (όλο καιµεγαλύτερου) µεριδίου της αγοράς. Οιπροϊστάµενοι και το ∆.Σ. ανέµεναν από τους µάνατζερ τωνοµάδων αξιολόγησης να χτίσουνή τουλάχιστοννα διατηρήσουν τοµερίδιο αγοράς. ∆εν είχε ειπωθεί αλλά ήταν αντιληπτό ότι η απώλεια µεριδίου αγοράς θα προκαλούσε για έναν µάνατζερ την απώλεια τηςδουλειάς του»,κατέθεσε ο Κολτσίνσκι στις 23 Απριλίου 2010 ενώπιον των µελών της Μόνιµης Επιτροπής Ερευνών της Γερουσίας, η οποία ερευνούσε τον ρόλο των οίκωναξιολόγησηςπιστοληπτικής ικανότητας στην οικονοµική κρίση πουξεκίνησε µε την κατάρρευση της Lehman Brothers το φθινόπωρο του 2008.

«Τα ανώτερα διοικητικά στελέχη ανά τακτά χρονικά διαστήµατα διένεµαν ηλεκτρονικά µηνύµατα µε λεπτοµέρειες σχετικά µε τα µερίδια αγοράς των τµηµάτων τους. Αυτά τα e-mail είχαν ως παραλήπτες µόνο τους διευθυντές των τµηµάτων. Ακόµα και όταν τα µερίδια αγοράςέπεφταν ελάχιστες ποσοστιαίες µονάδες, οι διευθυντές θα έπρεπε να δικαιολογηθούν για τις χαµένες συµφωνίες, αυτές που δεν αξιολόγησαν» είπε ο πρώην διευθυντής και τόνισε πως συνάδελφοί του έχουνπεριγράψει τις τεράστιες πιέσεις που δέχθηκαν από τους προϊσταµένους τους όταν τα µερίδια αγοράς µειώθηκαν. «Τα e-mail άρχισαν ναέρχονται και σε µένα όταν προήχθην στη θέση του διευθυντή. Σε αυτά καταγράφονταν όλες οι συµφωνίες στηναγορά για τη σχετική χρονική περίοδο και τα ποσά που αξιολογούνταν απότις Moody’s, S&P και Fitch. Στοκάτω µέρος της λίστας υπήρχε το µερίδιο αγοράς κάθε οίκου αξιολόγησης. Πιστεύω ότι η αποµάκρυνσή µου από τον οίκο αξιολόγησης ήταν το αποτέλεσµα τούνα δίνω µεγαλύτερη βαρύτητα στην πιστωτική ποιότητα παρά στα µερίδια αγοράς. Μου δόθηκε η εντύπωση πως ο προϊστάµενός µου ανησυχούσε περισσότερο για το αν θα χάσει µερικές ποσοστιαίες µονάδες από το µερίδιο αγοράς παρά αν παραβιάζει τον νόµο», συµπλήρωσε στην κατάθεσή του.

Στο τελικό πόρισµα της Επιτροπής που δηµοσιεύθηκε τον Ιανουάριο ξεκαθαρίζεταιότι «τα ενυπόθηκα χρεόγραφα στηνκαρδιά της οικονοµικής κρίσης δεν θαµπορούσαν να πωληθούν χωρίς τη σφραγίδα έγκρισής τους. Η κρίση δεν θα µπορούσε να έχει συµβεί χωρίς τους οίκους αξιολόγησης».

Πρώην υψηλόβαθµα στελέχη της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας που έχουν αντιµετωπίσει την αξιολόγηση των οίκων επισηµαίνουνότι «µετά την αποδεδειγµένη εµπλοκή της Moody’s, της Standard & Poor’s και της Fitch στην τοξική φούσκα και την οικονοµική κρίση που ακολούθησε, τα κριτήριά τους έχουν γίνει πολύ πιοαυστηρά για να ανακτήσουν την εµπιστοσύνη των πελατών τους».Παλαιότερα, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, ηStandard & Poor’s ήταν αυστηρή µε τηνΕλλάδα και σχεδόν πάντα αυτοί ξεκινούσαν τις υποβαθµίσεις. «Τώρα πρόλαβε η Moody’s, γεγονός το οποίο µπορεί νασηµαίνει ότι η κόντρα µεταξύ τους γιατο ποιος θα πάρει τους περισσότερους πελάτεςέχει φουντώσει».

Τον Σεπτέµβριο του2010 οΚολτσίνσκι υπέβαλεµήνυση κατά της Moody’s επειδή, όπωςυποστηρίζει, ο οίκος επιχείρησενα βλάψει τη φήµη του µε διάφορες δηλώσεις στα µέσα ενηµέρωσης. Στη µήνυση αναφέρεται ότιοι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν την ένταξη του πρώην διευθυντή «στη µαύρη λίστα του ιδιωτικού τοµέα του χρηµατοπιστωτικού κλάδου».

Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ. Τις καταγγελίες του Κολτσίνσκι ενίσχυσε συνάδελφός του που επίσης κατέθεσε στην Εξεταστική Επιτροπή. «Οταν µε προσέλαβαν στα τέλη του 1997, ο µεγαλύτερος φόβος ενός αναλυτή ήταν ότι µπορεί να συµµετέχει σε µία λάθος αξιολόγηση. Οταν έφυγα, οµεγαλύτερος φόβος ήταν ότι µπορεί να έκανε κάτι που να τον ξεχώριζε ως υπαίτιο για το ότι έθεσε σε κίνδυνο το µερίδιο αγοράς», δήλωσε ο Μαρκ Φρόιµπα, πρώην αντιπρόεδρος του οίκου αξιολόγησης.


Το Κογκρέσο καταλογίζει ευθύνες στους τρεις βαθµολογητές για τη φούσκα των ακινήτων στις ΗΠΑ

Παραβίαζαν τους κανόνες της Ε.Ε.

ΗΤΑΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ του 2009 όταν σε επιστολή του προς τον υπεύθυνο του τοµέα εσωτερικού ελέγχου της Moody’s, όπου εξηγούσε διάφορες παρατυπίες στην αξιολόγηση περίπλοκων οµολογιακών εκδόσεων, ο Ερικ Κολτσίνσκι ανέφερε πως οι νέοι κανονισµοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης απαιτούν από έναν αδειοδοτηµένο οίκο να εφαρµόζει συγκεκριµένες αυστηρές διαδικασίες ώστε να ελέγχει τις συγκρούσεις συµφερόντων. «Οι ευρωπαϊκοί κανονισµοί απαιτούν επίσης µία ανεξάρτητη υπηρεσία συµµόρφωσης. Πιστεύω ότι οι “επιδόσεις” του συγκεκριµένου τοµέα απείχαν κατά πολύ από τις απαιτήσεις για την αδειοδότηση στην Ευρωπαϊκή Ενωση», έγραφε ο Κολτσίνσκι.

Αρχές Μαΐου του 2010, η Γαλλία και η Γερµανία πρότειναν στην Κοµισιόν να εξετάσει ενδελεχώς τοντρόπο µε τον οποίο οι οίκοι αξιολογούν τα χρέη των ευρωπαϊκών κρατών και να εκτιµήσουν τον ρόλο τους «στην ενίσχυση της κρίσης και τις επιπτώσεις στην οικονοµική σταθερότητα». Λίγο καιρό αργότερα ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ από τη θέση του προέδρουτης Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας υπογράµµιζε την ανάγκη να υπάρξει µεγαλύτερος ανταγωνισµός ανάµεσα στους οίκους, καθώς από το ολιγοπώλιο της Moody’s και τηςS&P ελέγχεται 40% της αγοράς και από τη Fitch περίπου 14%.

Η ΑΝΑΛΥΣΗ. Τέλη Μαρτίου του 2011, οι αρµόδιοι αναλύουν τα δεδοµένα που συγκεντρώθηκαν. Σε ερώτηµα των «ΝΕΩΝ» για την πρόοδο της διαδικασίας, η Σαντάλ Χιούτζες, εκπρόσωπος του επιτρόπου για την Εσωτερική Αγορά Μισέλ Μπαρνιέ, δήλωσε πως δεν θα πρέπεινα περιµένουµε εξελίξεις πριν από το καλοκαίρι. «Είναι πιθανό να υπάρξει αναθεώρηση όλων των υφιστάµενων κανονισµών προς πιο αυστηρή κατεύθυνση, αλλά είναι πολύ νωρίς για να πούµε µε βεβαιότητα τι θα γίνει». Τα ερωτήµατα που έπεσαν στο τραπέζι κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης – η οποία ολοκληρώθηκε 7 Ιανουαρίου –αφορούσαν την υπερβολική εξάρτηση των οικονοµικών ιδρυµάτων και των θεσµικών επενδυτών από τις αξιολογήσεις, συγκρούσεις συµφερόντων και, φυσικά, τρόπους για να βελτιωθούν η διαφάνεια, η µεθοδολογία και η διαδικασία της αξιολόγησης του δηµόσιου χρέους. Οπως επισηµαίνουν άνθρωποι που έχουν ασχοληθεί διεξοδικά µε το θέµα, το πλέον βασικό ερώτηµα ήταν αυτό για την ανάγκη να εφαρµοστεί καθεστώς αστικής ευθύνης για τους οίκους αξιολόγησης.


Οι τρεις «αδελφές»

Εντελώς ανεξέλεγκτοι δρούσαν επί 65 χρόνια οι οίκοι αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας από το 1910 έως και το 1975. Τότε η αµερικανική Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς έδωσε άδεια σε τρεις οίκους, µε πρώτη και µεγαλύτερη τη Moody’s, τη S&P, ενώ ως αουτσάιντερ ξεπρόβαλε και η Fitch.

Οµως µόνο µετά την κρίση του 2007 η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς απέκτησε αρµοδιότητες περιορισµένης εποπτείας στους «οργανισµούς στατιστικής αξιολόγησης» και οι οίκοι υποχρεώθηκαν να αποκαλύψουν τις µεθόδους τους
Source : TA NEA