Ποτέ άλλοτε μετά την ενοποίηση του 1990, αλλά και την ίδρυση της Δυτικής Γερμανίας το 1949, η Γερμανία δεν ήταν σε παρόμοιο βαθμό απομονωμένη στους παγκόσμιους αλλά και στους ευρωπαϊκούς συσχετισμούς. Ποτέ άλλοτε η διακομματική συναίνεση στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και η ενότητα του κυβερνητικού συνασπισμού, δεν είχε τόσο μικρό κοινό παρονομαστή.
Στη σύνοδο της ομάδας G-8 στο Καμπ Ντέιβιντ η Μέρκελ βρέθηκε απέναντι στην «εγκάρδια συνεννόηση» Ομπάμα-Ολάντ, που απέσπασε τη στήριξη και των υπόλοιπων ομοτράπεζων. Το Βερολίνο, με την παρελκυστική του πολιτική στην Ευρωζώνη, προβάλλει ως παράγων αποσταθεροποίησης της προσπάθειας για έξοδο της παγκόσμιας οικονομίας από τις επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008.
Ο αμερικανικός παράγοντας
Η παρέμβαση του Ομπάμα στην Ευρωζώνη είναι σήμερα επικεντρωμένη στην αποφυγή ενός ντόμινο δημοσιονομικής, αλλά και κοινωνικής και πολιτικής αποσταθεροποίησης, που θα προκαλούσε υπερατλαντικούς κλυδωνισμούς, θα έθιγε την εύθραυστη ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας και θα υποθήκευε σε τελική ανάλυση την επανεκλογή του τον προσεχή Νοέμβριο. Η σταθεροποιητική εμπλοκή της Ουάσινγκτον στην Ευρωζώνη είναι βέβαιο ότι θα μεταλλαχθεί σε επιθετική μετά το Νοέμβριο, με στόχο τη σύντομη εναρμόνιση της Ευρωζώνης με τη στρατηγική διαχείρισης της κρίσης του Λευκού Οίκου και της Fed, την ποσοτική επέκταση και τον ελεγχόμενο πληθωρισμό.
Η άμεση προσέγγιση με τον Ομπάμα επέτρεψε στον Ολάντ να εξαγγείλει από τις ΗΠΑ τη σκληρή γραμμή που επέλεξε απέναντι στη Μέρκελ, με την άσκηση πίεσης για έκδοση ευρωομολόγου ή του απευθείας δανεισμού των χωρών-μελών της Ευρωζώνης από την ΕΚΤ, μια επιλογή την οποία υποχρεώθηκαν να στηρίξουν τόσο ο κ. Μόντι όσο και ο κ. Ραχόι, παρά τη νωπή συνεργασία τους με την καγκελάριο στην προεκλογική καραντίνα επαφών με τον νέο Γάλλο πρόεδρο.
Έτσι, ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας βαδίζει προς τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου έχοντας επιδείξει συνέπεια προς τις προεκλογικές του δεσμεύσεις και εξαγγελίες.
Η έκτακτη σύνοδος κορυφής της Τετάρτης στις Βρυξέλλες ήταν ένα δείγμα γραφής μιας νέας ευρωπαϊκής πραγματικότητας, όπου δεν προηγείται η διμερής γαλλογερμανική συνεννόηση. Όλα πλέον είναι στον αέρα, από το περιεχόμενο του Συμφώνου για την Ανάπτυξη και την έκδοση ευρωομολόγου μέχρι τη διαδοχή του Γιούνκερ από τον Σόιμπλε στη θέση του επικεφαλής του Eurogroup.
Τα παραπάνω, στη σκιά της αβεβαιότητας, όχι τόσο για τις εξελίξεις στην Ελλάδα και την Grexit, τη διαχείριση δηλαδή ενδεχόμενης εξόδου της χώρας μας από την Ευρωζώνη, αλλά μιας απότομης και ανεξέλεγκτης κατάρρευσης της Ισπανίας, με επόμενο κρίκο την Ιταλία και με απρόβλεπτες συνέπειες και για την ίδια τη Γαλλία.
Ενδοκυβερνητικές εντάσεις
Την ώρα που καταγράφεται η απομόνωση της Μέρκελ σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο, συρρικνώνεται η δημοτικότητά της στη Γερμανία, οξύνονται οι αντιπαραθέσεις εντός του κυβερνητικού συνασπισμού, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες υιοθετούν επιθετική τακτική, προβάλλοντας ως η επόμενη κυβέρνηση που θα διαμορφώσει έναν νέο συμβιβασμό με τον Ολάντ.
Με δεδομένη λοιπόν τη διεθνή και ευρωπαϊκή απομόνωση, αλλά και την εσωτερική αμφισβήτηση, εύλογα τίθεται το ερώτημα πώς μπορεί να ερμηνευτεί η εμμονή της Μέρκελ σε μια σκληρή γραμμή περιχαράκωσης. Είναι προφανές ότι η γερμανική πλευρά επενδύει στον παράγοντα χρόνο, στις περιορισμένες αντοχές των εταίρων της απέναντι στην πίεση των αγορών και στη δυνατότητά της να περιμένει τη διαμόρφωση συσχετισμών ευνοϊκών για τις θέσεις του Βερολίνου.
Η σύμπλευση των Ραχόι και Μόντι με τον Ολάντ καταγράφεται στη γερμανική πρωτεύουσα ως συγκυριακή, καθώς το κλειδί για να ανάψει το πράσινο φως για πυροσβεστικές παρεμβάσεις στήριξης της Μαδρίτης και της Ρώμης βρίσκεται στο Βερολίνο και είναι βέβαιο ότι η όποια στήριξη θα έχει ακριβό ευρωπαϊκό αντίτιμο.
Παρόμοιες προσδοκίες έχει η Γερμανία και για τη Γαλλία, καθώς προεξοφλούν ότι οι πρώτοι μήνες της διακυβέρνησης Ολάντ θα επιδεινώσουν τη δημοσιονομική εικόνα της χώρας, με άμεσες παρενέργειες στο κόστος δανεισμού της αλλά και στην αξιολόγηση της πιστοληπτικής της ικανότητας.
Αν ο χρόνος για τη Μέρκελ έχει ως ορίζοντα τις βουλευτικές εκλογές του φθινοπώρου του 2013, ο χρόνος αντοχής για την Ισπανία και την κυβέρνηση Ραχόι είναι οι επόμενες εβδομάδες, με την Ιταλία να συμπαρασύρεται άμεσα στη δίνη και τη Γαλλία να κλυδωνίζεται από το φθινόπωρο και μετά. Αυτούς τους υπολογισμούς κάνουν οι συνεργάτες των Μέρκελ και Σόιμπλε.
Το μεγάλο στοίχημα είναι ο χρόνος, ας το επαναλάβουμε για μία ακόμη φορά. Η Γερμανία μπορεί να παραμείνει σε ρυθμούς ανάπτυξης και να διατηρήσει τον εξαγωγικό της δυναμισμό μέχρι το 2014, ενώ πρώτα η Ισπανία, στη συνέχεια η Ιταλία και στο τέλος η Γαλλία μπορεί να χρειαστούν τη σύμφωνη γνώμη του Βερολίνου για να αντιμετωπίσουν τα δημοσιονομικά τους προβλήματα.
Τα παραπάνω είναι άκρως επικίνδυνα και αποσταθεροποιητικά, καθώς η ιστορία διδάσκει ότι τα σενάρια και τα σχέδια για ελεγχόμενες κρίσεις οδηγούν τις περισσότερες φορές σε ατυχήματα, σε ανεξέλεγκτες παρενέργειες.
Η αίσθηση της αυξημένης αντοχής έναντι των εταίρων της δεν αναιρεί μία άκρως αρνητική εξέλιξη για τη Γερμανία, την πολιτική της απομόνωση στην Ε.Ε και την Ευρωζώνη, λίγους μόλις μήνες μετά τη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου, όπου η κατ’ αρχήν υιοθέτηση του Δημοσιονομικού Συμφώνου από τους 27 πλην Βρετανίας είχε τότε καταγραφεί ως η εγκαθίδρυση της Γερμανικής Ευρώπης.
Η σταθεροποίηση μιας έστω ελεγχόμενης γαλλογερμανικής αντιπαράθεσης τους επόμενους μήνες θα είναι μια τομή στην ιστορία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Μέχρι τώρα, στη χειρότερή τους εκδοχή, οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν περάσει από περιόδους ψυχρότητας και καχυποψίας, αλλά ποτέ μιας παρατεταμένης σύγκρουσης.
Άλλο είναι η σύγκρουση Σιράκ-Σρέντερ στα τέλη της δεκαετίας του ’90 για τον ομοσπονδιακό ή τον διακρατικό χαρακτήρα της πολιτικής ολοκλήρωσης της Ε.Ε και άλλο να επενδύει το Βερολίνο στη δημοσιονομική επιδείνωση των εταίρων του για να επιβάλει την κατάλληλη στιγμή τις επιλογές του.
Στη σύνοδο της ομάδας G-8 στο Καμπ Ντέιβιντ η Μέρκελ βρέθηκε απέναντι στην «εγκάρδια συνεννόηση» Ομπάμα-Ολάντ, που απέσπασε τη στήριξη και των υπόλοιπων ομοτράπεζων. Το Βερολίνο, με την παρελκυστική του πολιτική στην Ευρωζώνη, προβάλλει ως παράγων αποσταθεροποίησης της προσπάθειας για έξοδο της παγκόσμιας οικονομίας από τις επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008.
Ο αμερικανικός παράγοντας
Η παρέμβαση του Ομπάμα στην Ευρωζώνη είναι σήμερα επικεντρωμένη στην αποφυγή ενός ντόμινο δημοσιονομικής, αλλά και κοινωνικής και πολιτικής αποσταθεροποίησης, που θα προκαλούσε υπερατλαντικούς κλυδωνισμούς, θα έθιγε την εύθραυστη ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας και θα υποθήκευε σε τελική ανάλυση την επανεκλογή του τον προσεχή Νοέμβριο. Η σταθεροποιητική εμπλοκή της Ουάσινγκτον στην Ευρωζώνη είναι βέβαιο ότι θα μεταλλαχθεί σε επιθετική μετά το Νοέμβριο, με στόχο τη σύντομη εναρμόνιση της Ευρωζώνης με τη στρατηγική διαχείρισης της κρίσης του Λευκού Οίκου και της Fed, την ποσοτική επέκταση και τον ελεγχόμενο πληθωρισμό.
Η άμεση προσέγγιση με τον Ομπάμα επέτρεψε στον Ολάντ να εξαγγείλει από τις ΗΠΑ τη σκληρή γραμμή που επέλεξε απέναντι στη Μέρκελ, με την άσκηση πίεσης για έκδοση ευρωομολόγου ή του απευθείας δανεισμού των χωρών-μελών της Ευρωζώνης από την ΕΚΤ, μια επιλογή την οποία υποχρεώθηκαν να στηρίξουν τόσο ο κ. Μόντι όσο και ο κ. Ραχόι, παρά τη νωπή συνεργασία τους με την καγκελάριο στην προεκλογική καραντίνα επαφών με τον νέο Γάλλο πρόεδρο.
Έτσι, ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας βαδίζει προς τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου έχοντας επιδείξει συνέπεια προς τις προεκλογικές του δεσμεύσεις και εξαγγελίες.
Η έκτακτη σύνοδος κορυφής της Τετάρτης στις Βρυξέλλες ήταν ένα δείγμα γραφής μιας νέας ευρωπαϊκής πραγματικότητας, όπου δεν προηγείται η διμερής γαλλογερμανική συνεννόηση. Όλα πλέον είναι στον αέρα, από το περιεχόμενο του Συμφώνου για την Ανάπτυξη και την έκδοση ευρωομολόγου μέχρι τη διαδοχή του Γιούνκερ από τον Σόιμπλε στη θέση του επικεφαλής του Eurogroup.
Τα παραπάνω, στη σκιά της αβεβαιότητας, όχι τόσο για τις εξελίξεις στην Ελλάδα και την Grexit, τη διαχείριση δηλαδή ενδεχόμενης εξόδου της χώρας μας από την Ευρωζώνη, αλλά μιας απότομης και ανεξέλεγκτης κατάρρευσης της Ισπανίας, με επόμενο κρίκο την Ιταλία και με απρόβλεπτες συνέπειες και για την ίδια τη Γαλλία.
Ενδοκυβερνητικές εντάσεις
Την ώρα που καταγράφεται η απομόνωση της Μέρκελ σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο, συρρικνώνεται η δημοτικότητά της στη Γερμανία, οξύνονται οι αντιπαραθέσεις εντός του κυβερνητικού συνασπισμού, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες υιοθετούν επιθετική τακτική, προβάλλοντας ως η επόμενη κυβέρνηση που θα διαμορφώσει έναν νέο συμβιβασμό με τον Ολάντ.
Με δεδομένη λοιπόν τη διεθνή και ευρωπαϊκή απομόνωση, αλλά και την εσωτερική αμφισβήτηση, εύλογα τίθεται το ερώτημα πώς μπορεί να ερμηνευτεί η εμμονή της Μέρκελ σε μια σκληρή γραμμή περιχαράκωσης. Είναι προφανές ότι η γερμανική πλευρά επενδύει στον παράγοντα χρόνο, στις περιορισμένες αντοχές των εταίρων της απέναντι στην πίεση των αγορών και στη δυνατότητά της να περιμένει τη διαμόρφωση συσχετισμών ευνοϊκών για τις θέσεις του Βερολίνου.
Η σύμπλευση των Ραχόι και Μόντι με τον Ολάντ καταγράφεται στη γερμανική πρωτεύουσα ως συγκυριακή, καθώς το κλειδί για να ανάψει το πράσινο φως για πυροσβεστικές παρεμβάσεις στήριξης της Μαδρίτης και της Ρώμης βρίσκεται στο Βερολίνο και είναι βέβαιο ότι η όποια στήριξη θα έχει ακριβό ευρωπαϊκό αντίτιμο.
Παρόμοιες προσδοκίες έχει η Γερμανία και για τη Γαλλία, καθώς προεξοφλούν ότι οι πρώτοι μήνες της διακυβέρνησης Ολάντ θα επιδεινώσουν τη δημοσιονομική εικόνα της χώρας, με άμεσες παρενέργειες στο κόστος δανεισμού της αλλά και στην αξιολόγηση της πιστοληπτικής της ικανότητας.
Αν ο χρόνος για τη Μέρκελ έχει ως ορίζοντα τις βουλευτικές εκλογές του φθινοπώρου του 2013, ο χρόνος αντοχής για την Ισπανία και την κυβέρνηση Ραχόι είναι οι επόμενες εβδομάδες, με την Ιταλία να συμπαρασύρεται άμεσα στη δίνη και τη Γαλλία να κλυδωνίζεται από το φθινόπωρο και μετά. Αυτούς τους υπολογισμούς κάνουν οι συνεργάτες των Μέρκελ και Σόιμπλε.
Το μεγάλο στοίχημα είναι ο χρόνος, ας το επαναλάβουμε για μία ακόμη φορά. Η Γερμανία μπορεί να παραμείνει σε ρυθμούς ανάπτυξης και να διατηρήσει τον εξαγωγικό της δυναμισμό μέχρι το 2014, ενώ πρώτα η Ισπανία, στη συνέχεια η Ιταλία και στο τέλος η Γαλλία μπορεί να χρειαστούν τη σύμφωνη γνώμη του Βερολίνου για να αντιμετωπίσουν τα δημοσιονομικά τους προβλήματα.
Τα παραπάνω είναι άκρως επικίνδυνα και αποσταθεροποιητικά, καθώς η ιστορία διδάσκει ότι τα σενάρια και τα σχέδια για ελεγχόμενες κρίσεις οδηγούν τις περισσότερες φορές σε ατυχήματα, σε ανεξέλεγκτες παρενέργειες.
Η αίσθηση της αυξημένης αντοχής έναντι των εταίρων της δεν αναιρεί μία άκρως αρνητική εξέλιξη για τη Γερμανία, την πολιτική της απομόνωση στην Ε.Ε και την Ευρωζώνη, λίγους μόλις μήνες μετά τη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου, όπου η κατ’ αρχήν υιοθέτηση του Δημοσιονομικού Συμφώνου από τους 27 πλην Βρετανίας είχε τότε καταγραφεί ως η εγκαθίδρυση της Γερμανικής Ευρώπης.
Η σταθεροποίηση μιας έστω ελεγχόμενης γαλλογερμανικής αντιπαράθεσης τους επόμενους μήνες θα είναι μια τομή στην ιστορία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Μέχρι τώρα, στη χειρότερή τους εκδοχή, οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν περάσει από περιόδους ψυχρότητας και καχυποψίας, αλλά ποτέ μιας παρατεταμένης σύγκρουσης.
Άλλο είναι η σύγκρουση Σιράκ-Σρέντερ στα τέλη της δεκαετίας του ’90 για τον ομοσπονδιακό ή τον διακρατικό χαρακτήρα της πολιτικής ολοκλήρωσης της Ε.Ε και άλλο να επενδύει το Βερολίνο στη δημοσιονομική επιδείνωση των εταίρων του για να επιβάλει την κατάλληλη στιγμή τις επιλογές του.
