Τα ελληνοτουρκικά σύνορα δεν είναι απλώς μία γραμμή που χωρίζει δύο χώρες. Είναι το σημείο όπου χωρίζονται δύο ήπειροι, η Ευρώπη από την Ασία. Δύο θρησκείες συναντώνται , ο Χριστιανισμός με τον Ισλαμισμό. Δύο γλώσσες , η ελληνική , γλώσσα από την οποία προήλθαν οι ευρωπαίκές γλώσσες, με την τουρκική, γλώσσα Αλταϊκή. Δύο πολιτισμοί αντιτάσσονται, ο Ελληνοβυζαντινός με τον Οθωμανικό. Τέλος, τα ελληνοτουρκικά σύνορα είναι το σημείο όπουη ισορροπημένη δημογραφία της Ευρώπης, συναντά την καλπάζουσα δημογραφική αύξηση της Ασίας.
Σπάνια συναντούμε στην Υδρόγειο τόσες σημαντικές διαφορές σε ένα τόσο μικρό χώρο . Αυτό όμως , που καθιστά την περιοχή μοναδική είναι η στρατηγική της θέση. Επί αιώνες ολόκληρους , το ανατολικό τμήμα της Μεσογείου ήταν το κέντρο του κόσμου. Η ιστορία των συρράξεων αρχίζει το 1200 π.Χ. με τον Τρωϊκό Πόλεμο και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Από τον 10ο αιώνα, με την εμφάνιση των Σελτζούκων Τούρκων στη Μικρά Ασία μέχρι το 1923 ( Συνθήκη της Λωζάννης ) η περιοχή μας υπήρξε θέατρο αναρίθμητων στρατιωτικών επιχειρήσεων. Τα τελευταία 90 χρόνια δεν έχει σημειωθεί επισήμως πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών. Στο διάστημα αυτό όμως σημειώθηκαν έξι σοβαρά περιστατικά .
1. Το 1942 η τουρκική κυβέρνηση επιβάλλει ειδικό φόρο περιουσίας στους Έλληνες της Τουρκίας. Πολλοί καταστρέφονται οικονομικά και 15.000 οδηγούνται σε τάγματα εργασίας .
2. Το 1955 γίνεται το πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης
3. Το 1963 με αφορμή την κρίση στην Κύπρο απελαύνονται 30.000 Έλληνες της Κωνσταντινούπολης
4. Το 1974 γίνεται η τουρκική εισβολή στην Κύπρο και η κατοχή του 40% του νησιού.
5. Το 1987 σημειώνεται κρίση με αφορμή την αμφισβήτηση της ελληνικότητας του Αιγαίου από την Τουρκία.
6. Το 1996 η Τουρκία προκαλεί την κρίση των Ιμίων εγκαινιάζοντας την πολιτική των γκρίζων ζωνών όσον αφορά την αμφισβήτηση της ελληνικότητας των νησιών του Αιγαίου από την Τουρκία.
Επιχειρώντας να καταδείξουμε τη χώρα αυτή η οποία είναι σε θέση και επιθυμεί να προκαλέσει έναν πόλεμο, θα εξετάσουμε το κατά πόσον οι Πολεμογόνες Δομές βρίσκουν έδαφος να αναπτυχθούν στις υπό εξέταση χώρες.
Ως Πολεμογόνες Δομές ορίζουμε την πληθυσμιακή αύξηση, την άνοδο εθνικιστικών και αλυτρωτικών τάσεων και την ύπαρξη ισχυρού στρατιωτικού τομέα.
Η Ελλάδα από δημογραφική άποψη είναι μία ασθενέστατη χώρα. Ο πληθυσμός δεν ξεπερνά τα 11 εκατομμύρια και η αύξησή του κυμαίνεται από 0 έως 0,1 %.
Η ελληνική κοινωνία δεν χαρακτηρίζεται από την προσήλωσή της σε εθνικιστικές και αλυτρωτικές ιδεολογίες.
Τέλος, οι στρατιωτικές δυνατότητες της χώρας είναι πολύ περιορισμένες λαμβάνοντας υπ' όψιν το μικρό αριθμό του ένστολου δυναμικού , τις περιορισμένες αμυντικές δαπάνες και την απουσία ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας.
Αντίθετα με την Ελλάδα , η Τουρκία φαίνεται ότι εκπληρώνει και τις τρείς παραμέτρους. Ο τουρκικός πληθυσμός διπλασιάζεται σχεδόν κάθε 30 χρόνια. όσον αφορά τη δομή του τουρκικού πληθυσμού το ποσοστό του ανδρικού πληθυσμού ανέρχεται στο 52% του συνολικού πληθυσμού και επίσης το 38% του πληθυσμού αποτελείται από παιδιά μέχρι 14 ετών.
Ο νεο-οθωμανισμός επικρατεί ως η κυρίαρχη ιδεολογία που κατευθύνει την τουρκική εξωτερική πολιτική.
Ο τουρκικός στρατός είναι ο δεύτερος σε μέγεθος στρατός του ΝΑΤΟ και υποστηρίζεται από μιά ραγδαία αναπτυσσόμενη και αμιγώς τουρκική αμυντική βιομηχανία.
Οι αφορμές οι οποίες θα μπορούσαν να αποτελέσουν το έναυσμα μιάς ελληνο-τουρκικής σύρραξης είναι :
1. O καθορισμός υφαλοκρηπίδας, εναέριου χώρου και ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.
2. Ο χειρισμός ζητημάτων που αναφέρονται στη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης.
3. Το Κυπριακό
Τα πολεμογενή σύνδρομα βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη στην ελληνοτουρκική περίπτωση.
Το Σύνδρομο του Αποδιοπομπαίου Τράγου είναι ένα χαρακτηριστικό σύνδρομο τόσο της ελληνικής όσο και της τουρκικής κοινωνίας. Σύμφωνα με τους Τούρκους ,όλα τους τα δεινά οφείλονται στους Έλληνες και σύμφωνα με τους Έλληνες όλα τους τα δεινά οφείλονται στους Τούρκους .
Το Σύνδρομο της Δαμόκλειας Σπάθης είναι το κυρίαρχο σύνδρομο στην ελληνική κοινωνία που βλέπει τη χώρα της να απειλείται από ένα γείτονα με γιγαντιαίες για τα μέτρα της διαστάσεις. Το ακριβώς αντίθετο χαρακτηρίζει την τουρκική κοινωνία. Οι Τούρκοι θεωρούν τον εαυτό τους άτρωτο και αήττητο.
Το Σύνδρομο της Περικύκλωσης είναι εντονότατο και στις δύο κοινωνίες. Όμως η αλματώδης αύξηση του πληθυσμού και το υψηλό ποσοστό νέων ανδρών επί του συνολικού πληθυσμού καθιστά την Τουρκία ως πιό επίφοβη στο να αντιδράσει έντονα κάποια στιγμή άν θεωρήσει ότι αμφισβητείται ο ζωτικός της χώρος.
Ολοκληρώνοντας , συνοψίζουμε τα επιμέρους συμπεράσματα , στα οποία καταλήξαμε εξετάζοντας κάθε παράμετρο ξεχωριστά .
Γεωγραφικά , οι δύο χώρες οριοθετούνται απο μία διαχωριστική γραμμήη οποία ξεχωρίζει ηπείρους, λαούς, θρησκείες, γλώσσες, πολιτισμούς και δημογραφικά ισορροπημένες από δημογραφικά υπεραυξανόμενες χώρες.
Η κρίσιμη δε γεωστρατηγική τους θέση καθιστά τα σύνορα ακόμη πιό εύθραυστα. Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης ιστορίας τους, οι δύο λαοί δεν σταμάτησαν να αντιμάχονται, αρχής γενομένης με την εμφάνιση των πρώτων τουρκικών φύλων και μέχρι το 1922.
Τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίζονται ως η περίοδος του " Ψυχρού Πολέμου" μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, έχουν σημειωθεί όμως έξι σοβαρά περιστατικά και όλα με υπαίτια την τουρκική πλευρά. Όλες ανεξαιρέτως οι τουρκικές κυβερνήσεις έχουν υιοθετήσει τη θεωρία του ζωτικού χώρου εις βάρος της Ελλάδας. τα πολεμογενή σύνδρομα βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και στις δύο κοινωνίες.
Το πού μας οδηγούν όλα αυτά είναι προφανές . Το κρίσιμο ερώτημα είναι το πότε.
Η επιστήμη της στρατηγικής διδάσκει ότι ποτέ δεν ξεκινά ο πόλεμος αν δεν είναι εξασφαλισμένη εκ των προτέρων η νίκη, είτε σε στρατιωτικό, είτε σε οικονομικό, είτε σε πολιτικό επίπεδο. Φροντίζοντας να μην είναι τίποτα εξασφαλισμένο στον επιτιθέμενο ακυρώνονται και οι όποιες επιδιώξεις του.
ΠΗΓΗ : Περιοδικό " Άμυνα & Διπλωματία" τ. 25
Σπάνια συναντούμε στην Υδρόγειο τόσες σημαντικές διαφορές σε ένα τόσο μικρό χώρο . Αυτό όμως , που καθιστά την περιοχή μοναδική είναι η στρατηγική της θέση. Επί αιώνες ολόκληρους , το ανατολικό τμήμα της Μεσογείου ήταν το κέντρο του κόσμου. Η ιστορία των συρράξεων αρχίζει το 1200 π.Χ. με τον Τρωϊκό Πόλεμο και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Από τον 10ο αιώνα, με την εμφάνιση των Σελτζούκων Τούρκων στη Μικρά Ασία μέχρι το 1923 ( Συνθήκη της Λωζάννης ) η περιοχή μας υπήρξε θέατρο αναρίθμητων στρατιωτικών επιχειρήσεων. Τα τελευταία 90 χρόνια δεν έχει σημειωθεί επισήμως πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών. Στο διάστημα αυτό όμως σημειώθηκαν έξι σοβαρά περιστατικά .
1. Το 1942 η τουρκική κυβέρνηση επιβάλλει ειδικό φόρο περιουσίας στους Έλληνες της Τουρκίας. Πολλοί καταστρέφονται οικονομικά και 15.000 οδηγούνται σε τάγματα εργασίας .
2. Το 1955 γίνεται το πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης
3. Το 1963 με αφορμή την κρίση στην Κύπρο απελαύνονται 30.000 Έλληνες της Κωνσταντινούπολης
4. Το 1974 γίνεται η τουρκική εισβολή στην Κύπρο και η κατοχή του 40% του νησιού.
5. Το 1987 σημειώνεται κρίση με αφορμή την αμφισβήτηση της ελληνικότητας του Αιγαίου από την Τουρκία.
6. Το 1996 η Τουρκία προκαλεί την κρίση των Ιμίων εγκαινιάζοντας την πολιτική των γκρίζων ζωνών όσον αφορά την αμφισβήτηση της ελληνικότητας των νησιών του Αιγαίου από την Τουρκία.
Επιχειρώντας να καταδείξουμε τη χώρα αυτή η οποία είναι σε θέση και επιθυμεί να προκαλέσει έναν πόλεμο, θα εξετάσουμε το κατά πόσον οι Πολεμογόνες Δομές βρίσκουν έδαφος να αναπτυχθούν στις υπό εξέταση χώρες.
Ως Πολεμογόνες Δομές ορίζουμε την πληθυσμιακή αύξηση, την άνοδο εθνικιστικών και αλυτρωτικών τάσεων και την ύπαρξη ισχυρού στρατιωτικού τομέα.
Η Ελλάδα από δημογραφική άποψη είναι μία ασθενέστατη χώρα. Ο πληθυσμός δεν ξεπερνά τα 11 εκατομμύρια και η αύξησή του κυμαίνεται από 0 έως 0,1 %.
Η ελληνική κοινωνία δεν χαρακτηρίζεται από την προσήλωσή της σε εθνικιστικές και αλυτρωτικές ιδεολογίες.
Τέλος, οι στρατιωτικές δυνατότητες της χώρας είναι πολύ περιορισμένες λαμβάνοντας υπ' όψιν το μικρό αριθμό του ένστολου δυναμικού , τις περιορισμένες αμυντικές δαπάνες και την απουσία ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας.
Αντίθετα με την Ελλάδα , η Τουρκία φαίνεται ότι εκπληρώνει και τις τρείς παραμέτρους. Ο τουρκικός πληθυσμός διπλασιάζεται σχεδόν κάθε 30 χρόνια. όσον αφορά τη δομή του τουρκικού πληθυσμού το ποσοστό του ανδρικού πληθυσμού ανέρχεται στο 52% του συνολικού πληθυσμού και επίσης το 38% του πληθυσμού αποτελείται από παιδιά μέχρι 14 ετών.
Ο νεο-οθωμανισμός επικρατεί ως η κυρίαρχη ιδεολογία που κατευθύνει την τουρκική εξωτερική πολιτική.
Ο τουρκικός στρατός είναι ο δεύτερος σε μέγεθος στρατός του ΝΑΤΟ και υποστηρίζεται από μιά ραγδαία αναπτυσσόμενη και αμιγώς τουρκική αμυντική βιομηχανία.
Οι αφορμές οι οποίες θα μπορούσαν να αποτελέσουν το έναυσμα μιάς ελληνο-τουρκικής σύρραξης είναι :
1. O καθορισμός υφαλοκρηπίδας, εναέριου χώρου και ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.
2. Ο χειρισμός ζητημάτων που αναφέρονται στη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης.
3. Το Κυπριακό
Τα πολεμογενή σύνδρομα βρίσκονται σε πλήρη ανάπτυξη στην ελληνοτουρκική περίπτωση.
Το Σύνδρομο του Αποδιοπομπαίου Τράγου είναι ένα χαρακτηριστικό σύνδρομο τόσο της ελληνικής όσο και της τουρκικής κοινωνίας. Σύμφωνα με τους Τούρκους ,όλα τους τα δεινά οφείλονται στους Έλληνες και σύμφωνα με τους Έλληνες όλα τους τα δεινά οφείλονται στους Τούρκους .
Το Σύνδρομο της Δαμόκλειας Σπάθης είναι το κυρίαρχο σύνδρομο στην ελληνική κοινωνία που βλέπει τη χώρα της να απειλείται από ένα γείτονα με γιγαντιαίες για τα μέτρα της διαστάσεις. Το ακριβώς αντίθετο χαρακτηρίζει την τουρκική κοινωνία. Οι Τούρκοι θεωρούν τον εαυτό τους άτρωτο και αήττητο.
Το Σύνδρομο της Περικύκλωσης είναι εντονότατο και στις δύο κοινωνίες. Όμως η αλματώδης αύξηση του πληθυσμού και το υψηλό ποσοστό νέων ανδρών επί του συνολικού πληθυσμού καθιστά την Τουρκία ως πιό επίφοβη στο να αντιδράσει έντονα κάποια στιγμή άν θεωρήσει ότι αμφισβητείται ο ζωτικός της χώρος.
Ολοκληρώνοντας , συνοψίζουμε τα επιμέρους συμπεράσματα , στα οποία καταλήξαμε εξετάζοντας κάθε παράμετρο ξεχωριστά .
Γεωγραφικά , οι δύο χώρες οριοθετούνται απο μία διαχωριστική γραμμήη οποία ξεχωρίζει ηπείρους, λαούς, θρησκείες, γλώσσες, πολιτισμούς και δημογραφικά ισορροπημένες από δημογραφικά υπεραυξανόμενες χώρες.
Η κρίσιμη δε γεωστρατηγική τους θέση καθιστά τα σύνορα ακόμη πιό εύθραυστα. Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης ιστορίας τους, οι δύο λαοί δεν σταμάτησαν να αντιμάχονται, αρχής γενομένης με την εμφάνιση των πρώτων τουρκικών φύλων και μέχρι το 1922.
Τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίζονται ως η περίοδος του " Ψυχρού Πολέμου" μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, έχουν σημειωθεί όμως έξι σοβαρά περιστατικά και όλα με υπαίτια την τουρκική πλευρά. Όλες ανεξαιρέτως οι τουρκικές κυβερνήσεις έχουν υιοθετήσει τη θεωρία του ζωτικού χώρου εις βάρος της Ελλάδας. τα πολεμογενή σύνδρομα βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και στις δύο κοινωνίες.
Το πού μας οδηγούν όλα αυτά είναι προφανές . Το κρίσιμο ερώτημα είναι το πότε.
Η επιστήμη της στρατηγικής διδάσκει ότι ποτέ δεν ξεκινά ο πόλεμος αν δεν είναι εξασφαλισμένη εκ των προτέρων η νίκη, είτε σε στρατιωτικό, είτε σε οικονομικό, είτε σε πολιτικό επίπεδο. Φροντίζοντας να μην είναι τίποτα εξασφαλισμένο στον επιτιθέμενο ακυρώνονται και οι όποιες επιδιώξεις του.
ΠΗΓΗ : Περιοδικό " Άμυνα & Διπλωματία" τ. 25
