Κέντρα Βάρους Αντιπάλων :Από την θεωρία της Βασίλισσας στην θεωρία του Βασιλιά

Μιλώντας με σκακιστικούς όρους η ισχύς του αντιπάλου, το δυνατό σημείο του που πρέπει να προσβληθεί για να διαλυθεί ο εχθρός, είναι η Βασίλισσα. Αυτή θεωρητικά αποτελεί το λεγόμενο Κέντρο Βάρους της αντίπαλης παράταξης.  Ομως το να εξοντώσεις την Βασίλισσα είναι το πιό δύσκολο πράγμα και στην διαδικασία θα χάσεις τα περισσότερα πιόνια σου , ενώ δεν σημαίνει ότι αυτομάτως κερδίζεις και το παιχνίδι. Αντίθετα ο Βασιλιάς είναι ασθενέστερος και αν χαθεί, κερδίζεις αυτομάτως το παιχνίδι. Ως εκ τούτου , Κέντρο Βάρους δεν πρέπει να θεωρείται η ισχύς του αντιπάλου αλλά η κρίσιμη τρωτότητά του , το σημείο που αν κτυπηθεί θα τον παραλύσει . Η κρίσιμη τρωτότητα ενός αντιπάλου τις περισσότερες φορές αφορά την ψυχή και την θέλησή τουγια μάχη αντί τα όπλα και τους στρατιώτες του.
Τα Κέντρα Βάρους διακρίνονται σε Στρατηγικά , Επιχειρησιακά και Τακτικά.

Στρατηγικά Κέντρα Βάρους μπορεί να είναι μεγαλουπόλεις ( που εδρεύουν κυβερνήσεις και περιέχουν βιομηχανικά κέντρα παραγωγής, συγκοινωνίες , μεγάλο πληθυσμό κλπ.), ηγεσία ( κυβερνήσεις, θρησκευτικοί ηγέτες κλπ.), ιδέες ( οικονομικές, πολιτικές, θρησκευτικές, κοινωνικές) ή άλλες οντότητες όπως κομματικοί μηχανισμοί, ειδικά στρατεύματα, αστυνομικό κατεστημένοπ, φυλετικό σύστημα κλπ. Οπως βλέπουμε στον προσδιορισμό του Κέντρου Βάρουςπεριλαμβάνονται και έννοιες που απευθύνονται στην ψυχή του αντιπάλουκαι όχι στην καθαρά υλική του υπόσταση.

Επιχειρησιακά Κέντρα Βάρους μπορεί να είναι γεωγραφικές τοποθεσίες και κέντρα διοίκησης - ελέγχου - επικοινωνιών και γενικά ό,τι άλλο μπορεί ο αντίπαλος διοικητής ή / και οι στρατιώτες του να θεωρούν σημαντικό και μπορεί να προκαλέσει κάποια αντίδραση ( φόβο, σύγχυση, βεβιασμένη κίνηση).

Τακτικά Κέντρα Βάρους μπορεί να είναι επίσης γεωγραφικές τοποθεσίες, τακτικού επιπέδου κ΄λεντρα διοίκησης - ελέγχου - επικοινωνιών, δίκτυο διοικητικής μέριμνας , γραμμές εφοδιασμού, μέσα υποστήριξης μάχης κλπ.

Οπως αντιλαμβάνεται κανείς η προσβολή μερικών από τα Κέντρα Βάρους έχει μεγαλύτερη ψυχολογική σημασία παρά πρακτική. Η καταστροφή ενός αρχηγείου θα επιφέρει σύγχυση και προβλήματα στην διεύθυνση της μάχης αλλά όπως έχει αποδειχθείσε πολλές περιπτώσεις στην Ιστορία, μπορεί να προκαλέσει πλήρη διάλυση μιάς μονάδας ή ενός στρατού

Source ;Περιοδικό " Ιστορικές Σελίδες"
                  Δημήτρης Πατσουλές

Το ψυχολογικό κριτήριο στην χάραξη στρατηγικής

Θεμελιωτής και αξεπέραστος μέχρι σήμερα εφαρμοστής του ψυχολογικού κριτηρίου στον πόλεμο, το οποίο σήμερα τείνει ν' αποτελέσει τον πυρήνα της στρατιωτικής τέχνης του 21ου αιώνα, υπήρξε ο Μ. Αλέξανδρος.
Η ήττα του εχθρού στα πλαίσια της εφαρμογής του ψυχολογικού κριτηρίου, δεν επιδιώκεται με την ολοκληρωτική φυσική καταστροφή του, αλλά με την διάλυσή του ως μαχητικού οργανισμού. Δεν αποβλέπεται μόνο η κατανίκηση του στρατιωτικού δυναμικού του αντιπάλου αλλά η ολοκληρωτική παράδοση και υποταγή του, πράγμα που έχει πιο μόνιμα και διαρκή αποτελέσματα. Η πλήρης φυσική καταστροφή του αντιπάλου απαιτεί μεγάλου μεγέθους δυνάμεις και προκαλεί αμφοτέρως τεράστιες απώλειες και καταστροφές, χωρίς να εξασφαλίζει απαραίτητα την υποταγή του. Αν ο αντίπαλος διατηρήσει την θέληση για μάχη , μπορεί να συνεχίσει τον πόλεμο με την μορφήτής κάθε είδους αντίστασης.
Ως εκ τούτου η σύγχρονη στρατηγική αναγνωρίζει ότι το πνεύμα ( η ψυχή) του αντιπάλου είναι ο κύριος στόχος σε ένα πόλεμο, ώστε να επιτευχθούν ταχύτατα και μόνιμα αποτελέσματα και μάλιστα με μικρές δυνάμεις και ελάχιστες απώλειες.
Ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν ο πρώτος ο οποίος συνέλαβε και ταυτόχρονα εφάρμοσε αυτό το ψυχολογικό κριτήριο στην τέχνη του πολέμου. Υπήρξαν αρκετοί θεωρητικοί του πολέμου που εντόπισαν και βάσισαν την θεωρία τους στο ψυχολογικό κριτήριο, όπως υπήρξαν αρκετοί στρατιωτικοί ηγέτες που προσπάθησαν να το εφαρμόσουν στο πεδίο της μάχης. Ομως κανένας δεν μπόρεσε να το συλλάβει και να το εφαρμόσειμε την επιτυχία και την έκτασηπου το κατόρθωσε ο Μέγας Αλέξανδρος.
Source :Περιοδικό " Ιστορικές Σελίδες"
                    Δημήτρης Πατσουλές