Ενα ξεχασμένο σχέδιο για την προάσπιση του Αιγαίου

Ένα πολυσήμαντο πρόγραμμα που οχύρωνε τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας στο Αιγαίο και απέκλειε κάθε αμφισβήτηση των θαλάσσιων συνόρων μας, το οποίο άρχισε να υλοποιείται το 1994 και είχε τύχει ιδιαίτερης προβολής από τα διεθνή ΜΜΕ και το CNN, σταμάτησε ξαφνικά μόλις ανέλαβε πρωθυπουργός ο Σημίτης, και το αποτέλεσμα ήταν να ακολουθήσουν τα Ύμια, οι γκρίζες ζώνες και ο καταιγισμός των τουρκικών διεκδικήσεων εις βάρος της χώρας μας!
Συγκεκριμένα, το 1994 ο τότε υφυπουργός Άμυνας Μανώλης Μπεντενιώτης προχώρησε στην υλοποίηση ενός έξυπνου σχεδίου που είχε εκπονήσει ο ίδιος, που μάλιστα είχε τύχει της επιδοκιμασίας του τότε πρωθυπουργού, αείμνηστου Ανδρέα Παπανδρέου, του τότε υπουργού Εξωτερικών Κάρολου Παπούλια (σημερινού Προέδρου της Δημοκρατίας) και βεβαίως του τότε υπουργού Άμυνας Γεράσιμου Αρσένη. Το σχέδιο προέβλεπε την τακτική επίσκεψη εθελοντών, μελών του Συνδέσμου Αποφοίτων Σχολών Υπαξιωματικών Πολεμικού Ναυτικού με υλικά και γεννήτριες σε βραχονησίδες του Ανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων, προκειμένου να στήσουν σιδερένιο υψηλό κοντάρι όπου θα υψωνόταν μεγάλου μεγέθους ελληνική σημαία, να κτίσουν από ένα παρεκκλήσι σε κάθε νησί και να φυτέψουν δέντρα και φυτά που θα μπορούσαν να ευδοκιμήσουν σ' αυτές τις περιοχές, με βάση μελέτη του υπουργείου Γεωργίας εξειδικευμένη για κάθε νησί! Παράλληλα στις βραχονησίδες θα εγκαθιστούσαν και ζώα ή πουλιά από αυτά που θα μπορούσαν να αναπαραχθούν και να επιβιώσουν, δημιουργώντας μια έντονη παρουσία μοναδικών οικοσυστημάτων.

Σε ορισμένα νησιά, όπου υπήρχαν φυλάκια του Στρατού, έγιναν εκτεταμένες επισκευές, ενώ επισκευάστηκε και το σπίτι της κυράς της Ρω.

Το σχέδιο το εκτελούσε ο συγκεκριμένος Σύνδεσμος Αποστράτων μαζί με άλλους εθελοντές και τη συνδρομή του Πολεμικού Ναυτικού, που τους διέθετε το ΠΓΥ «Έβρος» (πλοίο μεταφοράς πυρομαχικών και γενικών υπηρεσιών). Τα υλικά τα συγκέντρωναν από δωρεές και η όλη επιχείρηση τύχαινε μεγάλης προβολής από τα τοπικά και αθηναϊκά ΜΜΕ, καθώς ήταν κάτι πρωτοποριακό, πολύ ενδιαφέρον και με προφανή εθνικό στόχο.

Η εξέλιξη όμως του προγράμματος ήταν ακόμα πιο προχωρημένη: Ο Μ. Μπεντενιώτης ανακοίνωσε ότι όποιοι ήθελαν θα μπορούσαν να κατοικήσουν τα νησιά αυτά με αντιπαροχή μια κατοικία που θα τους διασφάλιζε η Πολιτεία. Αυτό είχε τεράστιο αντίκτυπο ακόμα και στο εξωτερικό. Μάλιστα πολλοί ομογενείς, από τις

ΗΠΑ κυρίως, ενδιαφέρθηκαν να πάρουν μέρος στο πρόγραμμα, ενώ ένας καλλιτέχνης ονόματι Ναυρίδης πήγε και κατοίκησε στη Ρω! Τόση έκταση πήρε το θέμα αυτό στις ΗΠΑ που ασχολήθηκε ακόμα και το CNN, στο οποίο έκανε εκτενή αναφορά για το σχέδιο ο Μ. Μπεντενιώτης!

Το πρόγραμμα, με ευθύνη του τότε υφυπουργού Άμυνας, είχε ετοιμαστεί για να υποβληθεί στην ΕΕ ώστε να τύχει και κοινοτικής χρηματοδότησης. Ενώ όμως ο Μ. Μπεντενιώτης επρόκειτο να προωθήσει τον πλήρη φάκελο στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας για να προωθηθεί στην ΕΕ, όταν το 1996 μετατέθηκε στο υπουργείο αυτό ως υφυπουργός και μάλιστα αρμόδιος για τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις, τον φάκελο δεν τον βρήκε πουθενά…

Η πρώτη φάση του σχεδίου αφορούσε 18 νησιά. Τα πιο γνωστά από αυτά ήταν τα Τακμάκια ή Τομάρια ανοικτά της Λέσβου, ο Πασάς και η Βάτη που είναι δίπλα από τη Χίο, η Στρογγυλή στα Δωδεκάνησα, η Καλόλιμνος που είναι δίπλα στην Κάλυμνο, η Νήμος (Δωδεκάνησα), το Φαρμακονήσι, η Σάρια στην Κάρπαθο, η Γαυδοπούλα και από τα κατοικημένα τα Αντικύθηρα και η Γαύδος.

Η πρώτη επίσκεψη των εθελοντών με το ΠΓΥ «Έβρος» έγινε τον Ιούνιο του 1994 στη Ρω. Εκεί επισκευάστηκε το σπίτι της κυράς της Ρω, στήθηκε ένας μεγαλύτερος ιστός για τη σημαία σε τσιμεντένια στέρεη βάση, κατασκευάστηκε παρεκκλήσιο, πρόχειρο δίκτυο ύδρευσης και φυτεύτηκαν δέντρα.

Οι επισκέψεις στα νησιά συνεχίστηκαν όλο τον χρόνο και τον επόμενο. Το σχέδιο είχε ενθουσιάσει τους πάντες. Τα διεθνή ΜΜΕ το χαρακτήρισαν μεγαλοφυές, ενώ ο κόσμος στα ακριτικά νησιά το είχε αγκαλιάσει.

Όταν είχε γίνει το πρώτο ταξίδι, στην επιστροφή στον Πειραιά είχε διοργανωθεί ειδική τελετή για τον κατάπλου του «Έβρος», στην οποία μετείχαν πολλοί επώνυμοι και βέβαια ο εμπνευστής του σχεδίου που ήταν και είναι βουλευτής της Α’ Περιφέρειας Πειραιά.

Η συνέχεια με την κατοίκηση των νησιών θα ήταν πολύ πιο εντυπωσιακή. Εκατοντάδες φάκελοι με αιτήσεις ενδιαφερομένων να κατοικήσουν στις βραχονησίδες, έφταναν στο γραφείο του Μ. Μπεντενιώτη.

Ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου παρακολουθούσε την εφαρμογή του σχεδίου και ενθάρρυνε τον υφυπουργό να το συνεχίσει και βέβαια και ο προϊστάμενός του υπουργός Γεράσιμος Αρσένης.

Αν το σχέδιο ολοκληρωνόταν, μια και είχε πενταετή περίοδο εφαρμογής, δηλαδή θα έφτανε μέχρι το 2000, τα οφέλη για τη χώρα μας στον διπλωματικό τομέα θα ήταν τεράστια.

Κατ' αρχάς δεν θα μπορούσε να αμφισβητήσει κανένας το εύρος της υφαλοκρηπίδας τους, όταν μάλιστα είχαν έστω και έναν μόνιμο κάτοικο.

Επίσης δεν θα μπορούσε η Άγκυρα να διανοηθεί να θέσει θέμα «γκρίζων ζωνών» σε κατοικημένα νησιά ή σε νησιά με ελληνική παρουσία (εκκλησίες, σημαίες, καλλιέργειες, πρόχειρα λιμάνια κ.ά.).

Όμως από τις αρχές του 1996, μόλις ο Σημίτης ανέλαβε πρωθυπουργός (στις 18 Ιανουαρίου), το σχέδιο άρχισε να μαραζώνει και σε λίγες μέρες είχε… εξαφανιστεί! Ο Σημίτης στην κυβέρνησή του έβαλε τον Μπεντενιώτη υφυπουργό στο Εθνικής Οικονομίας. Για να μη φανεί δε ότι τον έβγαλε από το Άμυνας λόγω της εποίκισης των βραχονησίδων (σχετικά με την οποία οι τουρκικές εφημερίδες είχαν αναγγείλει ότι σε αντίδραση προς τα έργα υποδομής των Ελλήνων το τουρκικό πολεμικό Ναυτικό ετοιμαζόταν να τις «χαρτογραφήσει πλήρως»), κατήργησε τη μία θέση υφυπουργού, αφού ήδη στην άλλη ήταν υφυπουργός ο πτέραρχος Ν. Κουρής. Έτσι μετακινήθηκε στο υπουργείο της οδού Νίκης.


ατά συνέπεια το σχέδιο ατόνησε, δεν προχώρησε και τελικά έσβησε! Προς μεγάλη χαρά της Τουρκίας που ήδη είχε θέσει θέμα.

Λίγο αργότερα ήρθαν τα Ύμια, οι «γκρίζες ζώνες». Αν το σχέδιο είχε υλοποιηθεί, ίσως να μην είχαν δημιουργηθεί τα Ύμια και οι «γκρίζες ζώνες». Χαρακτηριστικό του μένους που είχαν οι άνθρωποι που ανήκαν στον «σκληρό πυρήνα» του Σημίτη κατά του προγράμματος -που φαίνεται ότι κάποια σχέδια τους χάλαγε- είναι το γεγονός ότι υπουργός της πρώτης κυβέρνησης του μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου πρωθυπουργού, στο Υπουργικό Συμβούλιο της 30/5/1996 είχε πει κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης στον Μ. Μπεντενιώτη: «Αν δεν είχες κάνει αυτές τις… ιστορίες δεν θα είχαμε φτάσει σήμερα εδώ»! (σ.σ.: εννοώντας την τραγωδία στα Ύμια).

Να σημειώσουμε ότι κάποιοι υπουργοί της τότε κυβέρνησης Σημίτη πετούσαν… μπηχτές στον Μ. Μπεντενιώτη για την έκταση που είχε πάρει το σχέδιό του στο CNN και του έλεγαν ότι είχε βρει την ευκαιρία να… προβληθεί. Αυτό δείχνει ότι ακόμα και μετά 6 μήνες από το… θάψιμό του, το σχέδιο ακόμα… ενοχλούσε! Γιατί όμως; Οι πολέμιοί του τι δεν ήθελαν να γίνει; Ποια δικά τους σχέδια χάλαγαν;

Οι πρωταγωνιστές εκείνης της εποχής, που υλοποίησαν και ανέδειξαν το σχέδιο, ο Μ. Μπεντενιώτης, ο Κ. Παπούλιας, ο Γ. Αρσένης, ο Αντώνης Κοτσακάς (ως υπουργός Αιγαίου τότε το είχε στηρίξει αποφασιστικά) δεν μιλούν.Τα γεγονότα όμως που ακολούθησαν, δηλαδή τα Ύμια, οι ευχαριστίες του Σημίτη στις ΗΠΑ κ.λπ. εξηγούν ίσως γιατί το σχέδιο ενόχλησε τόσο.Κάποτε βέβαια όλα θα πρέπει να βγουν στο φως. Για να αποκαλυφθεί άλλη μία σκοτεινή πλευρά της σύγχρονης ιστορίας μας…

Διασφαλίζονταν τα εθνικά μας συμφέροντα
Την σημασία του σχεδίου για την ανάδειξη και ενδεχομένως τον εποικισμό των βραχονησίδων του Ανατολικού Αιγαίου για την προάσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων απέναντι στην Τουρκία, επισημαίνει σε εκτενή ανάλυσή του σχετικά με την υπόθεση των Υμίων, ο τότε Διοικητής Υποβρυχίων, αντιναύαρχος ε.α., σήμερα Σήφης Μανουσογιαννάκης.

Συγκεκριμένα αναφέρει:
«Τον Νοέμβριο του 1995 η ελληνική κυβέρνηση μελετούσε ένα πρόγραμμα εποικισμού μικρονησίδων στο Αιγαίο με κρατική επιδότηση. Ανακοινώθηκε ότι το πρόγραμμα αποσκοπούσε στην ανάπτυξη μιας μορφής αγροτικού τουρισμού.Στην πραγματικότητα, βασιζόμενη στο Δίκαιο της Θαλάσσης περί υφαλοκρηπίδας και ζώνης οικονομικής εκμετάλλευσης, στόχευε με τον εποικισμό στη διασφάλιση των εθνικών της συμφερόντων.Η απαραίτητη υποδομή εποικισμού θα δημιουργείτο στις νησίδες Τοκμάκια Λέσβου, Βάτος Χίου, Αντικύθηρα Κυθήρων, Γαυδοπούλα Κρήτης και Νίμος, Στρογγυλή, Φαρμακονήσι, Καλόλιμνος Δωδεκανήσου.

Ήδη, πριν ακόμη το πρόγραμμα πάρει ευρεία προβολή, 500 Έλληνες και περισσότεροι από 1.200 ξένοι υπήκοοι είχαν εκδηλώσει σχετικό ενδιαφέρον. Τον Νοέμβριο, ο υπουργός Αιγαίου Α. Κοτσακάς και ο υφυπουργός Εξωτερικών Ε. Μπεντενιώτης πραγματοποίησαν περιοδεία στο Αιγαίο επισκεπτόμενοι με ελικόπτερο διάφορα μικρονήσια προκειμένου να ελέγξουν και να εκτιμήσουν επί τόπου την κατάσταση.

Την 1η Νοεμβρίου 1995 μέλη και φίλοι του Πολιτιστικού Μορφωτικού Συλλόγου Αποφοίτων Σχολών Υπαξιωματικών Πολεμικού Ναυτικού επιβιβάστηκαν στο ΠΓΥ «Έβρος» του Πολεμικού Ναυτικού δηλώνοντας:''Θα υψώσουμε τη γαλανόλευκη στα διαμάντια των θαλασσών μας, τις ακατοίκητες βραχονησίδες, που όπως διαπιστώσαμε κατά το ταξίδι τα περισσότερα από αυτά δεν είναι και τόσο βραχονησίδες, αλλά σπάνιας ομορφιάς νησιά με χλωρίδα και πανίδα, και ακόμα θα εντοπίσουμε κατάλληλους χώρους για την κατασκευή στοιχειώδους υποδομής, έτσι ώστε να γίνει δυνατή η ολιγοήμερη παραμονή επισκεπτών στις εσχατιές του ελληνικού χώρου''. Αυτά αναγράφονται στην εφημερίδα ''Ξιφίας'' αρ. φύλλου 41 Οκτώβριος-Νοέμβριος 1995 την οποία εκδίδει ο Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Αποφοίτων Σχολών Υπαξιωματικών Πολεμικού Ναυτικού. Υψώθηκε τότε η ελληνική σημαία στις βραχονησίδες Καλόλιμνος, Στρογγυλή, Φαρμακονήσι, Βάτος και Πασά. Οι ενέργειες αυτές του συλλόγου εντάσσονταν σε συγκεκριμένο πρόγραμμα των υπουργείων Εθνικής Αμύνης και Αιγαίου.

Τα όσα αναφέρει η προαναφερθείσα εφημερίδα επιβεβαίωσε στη ''Διπλωματία'' (http://www.diplomatia.gr) ο τότε υπουργός Αιγαίου Αντώνης Κοτσακάς: ''Υπήρχε συγκεκριμένο σχέδιο για την αξιοποίηση πολλών βραχονησίδων του Αιγαίου. Βασιζόταν στη σκέψη ότι σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο σε ένα νησί αναγνωρίζεται υφαλοκρηπίδα μόνον όταν στο έδαφός του ασκείται έστω και μικρή οικονομική δραστηριότητα. Το ζήτημα το είχαμε συζητήσει με τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος είχε δείξει μεγάλο ενδιαφέρον και είχε εγκρίνει το σχέδιο.

Έτσι, σε συνεργασία με το υπουργείο Εθνικής Αμύνης και τον τότε υπουργό Γ. Αρσένη, εκπονήθηκε με όλες τις λεπτομέρειες συγκεκριμένο πρόγραμμα που προέβλεπε τη μεταφορά σε μια σειρά από βραχονησίδες ορισμένων υλικών που να καθιστούν εφικτή τη διαβίωση ακόμα και υπό δυσμενείς καιρικές συνθήκες, όπως δοχεία με καύσιμα θέρμανσης και εφόδια, κάποιες στοιχειώδεις εγκαταστάσεις στέγασης, καλύβες και άλλα. Σκοπός μας ήταν κυρίως να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον οικολογικών και περιβαλλοντικών οργανώσεων όπως η Greenpeace και άλλες, ώστε τα νησιά να ζωντανέψουν κάπως…

Στον κατάλογο των νησιών περιλαμβανόταν τα Αντικύθηρα και η Γαυδοπούλα και όχι μόνο βραχονησίδες του Ανατολικού Αιγαίου. Το υπουργείο Αμύνης είχε διαθέσει τα απαραίτητα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού, προσωπικό και υλικά για την υλοποίηση του προγράμματος''».
Εφημερίδα : ΤΟ ΠΑΡΟΝ