Φάκελλος Καστελλόριζο ( μέρος 5ο) : Ο ρόλος της Αιγύπτου

Του Δημήτρη Μπεκιάρη Έχει περάσει αρκετός καιρός από την περίοδο που η προηγούμενη κυβέρνηση, δηλαδή η κυβέρνηση Καραμανλή είχε ξεκινήσει συνομιλίες με την Αίγυπτο για την οριοθέτηση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών. Ωστόσο η τότε ελληνική κυβέρνηση δεν έλαβε ποτέ σχετικές διαβεβαιώσεις από την Αιγυπτιακή πλευρά, τουλάχιστον σε ότι έχει να κάνει με το Καστελόριζο. Στη συνέχεια η Αιγυπτιακή πλευρά ενημέρωσε την Αθήνα ότι συζητά με την Τουρκία για τον καθορισμό Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών,
δηλαδή για ένα ενδεχόμενο το οποίο θα είναι καταστροφικό για τα ελληνικά συμφέροντα.
Μέχρι σήμερα επισημαίνεται η αδυναμία της Ελλάδας να οριοθετήσει της Αποκλειστικής Οικονομικές της Ζώνες, αφού είναι το μοναδικό ευρωπαϊκό κράτος, το οποίο δεν έχει πράξει κάτι τέτοιο, αν εξαιρέσει κανείς τις συμφωνίες για τα θαλάσσια σύνορα που σύναψε η Ελλάδα με την Ιταλία το 1978. Η απουσία τόλμης από την πλευρά της Ελλάδας να διασφαλίσει μέχρι σήμερα τα συμφέροντά της στο πεδίο της οριοθέτησης Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, είναι μια από τις αιτίες που τις τελευταίες δεκαετίες μεγιστοποιήθηκε η τουρκική προκλητικότητα. Αντίστοιχα υπήρξαν επιπλοκές στις σχέσεις της Ελλάδας με την Αλβανία το 1994 και με την Λιβύη (σε ότι έχει να κάνει με πετρελαϊκές έρευνες) το 2000, εξαιτίας της αμφισβήτησης σε πρακτικό επίπεδο των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας.Η Αίγυπτος, όπως έχει γίνει εδώ και πολύ καιρό γνωστό πραγματοποιεί επαφές και με την Τουρκία, ώστε να καθοριστούν οι αποκλειστικές οικονομικές ζώνες. Η Αίγυπτος θα διαδραματίσει ρόλο κλειδί για την τουρκική προοπτική στο πεδίο του καθορισμού Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, αλλά και ευρύτερα για τον καθορισμό τους σε ολόκληρη την λεκάνη της ανατολικής Μεσογείων. Αν οι Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες των δύο αυτών κρατών εφάπτονται τότε, ταυτόχρονα αποκλείεται οποιαδήποτε πιθανότητα να εφάπτονται οι Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες της Ελλάδας και της Κύπρου. Ο καθορισμός και η οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης από την Ελλάδα είναι ζωτικής σημασίας, δεδομένου ότι ήδη έχει ανακοινωθεί η σύσταση Φορέα για την έρευνα υδρογονανθράκων. Η Ελλάδα εκ των πραγμάτων υπολογίζει στην αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων, που ενδεχόμενα εντοπίζονται στην επικράτειά της, ώστε προχωρήσει στην εκμετάλλευση και στην αξιοποίησή τους με στόχο την προσέλκυση επενδύσεων και την έξοδο από την οικονομική κρίση.
Το μεγάλο αγκάθι, ώστε να εφάπτονται οι Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες της Τουρκίας και της Αιγύπτου, είναι η περιοχή του Καστελόριζου και για αυτόν τον λόγο, όπως έχουμε ήδη εξηγήσει, η Άγκυρα επιδιώκει το «γκριζάρισμα» της. Σκοπός της Τουρκίας είναι να πετύχουν μια τέτοιου είδους συμφωνία με την Αίγυπτο, ώστε να μην δίδονται δικαιώματα Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στα νησιά Καστελόριζο και Στρογγύλη. Συνεπώς η Ελλάδα δεν πρέπει να επιτρέψει σε καμία των περιπτώσεων να προωθηθεί κάποια συμφωνία ανάμεσα στην Τουρκία και στην Αίγυπτο για την οριοθέτηση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών. Η Τουρκία αρνείται τα δικαιώματα σε ΑΟΖ για την Κρήτη και για το Καστελόριζο και αναγνωρίζει μόνο την ύπαρξη περιορισμένης ΑΟΖ στα νότια της Κύπρου. Το Καστελόριζο ανατρέπει τα σχέδια της Τουρκίας, ακριβώς διότι αποτελεί το σημείο σύνδεσης της Ελληνικής με την Αιγυπτιακή και την Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Εξάλλου είναι γνωστό ότι από το 2001 μέχρι σήμερα η Τουρκία επιχειρεί με μονομερή τρόπο να προχωρήσει στην οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας στην περιοχή που βρίσκεται στα νότια των τουρκικών παραλίων χωρίς να λαμβάνει υπόψη την παρουσία του Καστελόριζου στην περιοχή.
Αίγυπτος και Κύπρος
Η Κύπρος έχει ήδη προχωρήσει σε συμφωνία με την Αίγυπτο για τον καθορισμό των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών τους. Αντίστοιχες συμφωνίες έχει υπογράψει η Κύπρος, τόσο με το Λίβανο, όσο και με το Ισραήλ, με το οποίο έχει ξεκινήσει η στρατηγικού χαρακτήρα προσέγγιση για την αξιοποίηση και εκμετάλλευση των μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, τα οποία έχουν βρεθεί στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Κύπρο και το Ισραήλ. Βέβαια, η ύπαρξη αυτών των κοιτασμάτων κινητοποίησε τον Λίβανο σε βάρος της κυπριο – ισραηλινής προσέγγισης για λογαριασμό, εμφανώς, της Τουρκίας. Κατά συνέπεια ο ρόλος του Λιβάνου συνιστά έναν αστάθμητο παράγοντα για τα κυπριακά και κατ΄ επέκταση για τα ελληνικά συμφέροντα. Ο καθορισμός των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών από την Κύπρο, έχει προκαλέσει μεγάλο εκνευρισμό στην Άγκυρα, η οποία ουσιαστικά απειλεί με πόλεμο για το ενδεχόμενο του Καθορισμού Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών ανάμεσα στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Μάλιστα δεν είναι λίγοι εκείνοι στην Κύπρο, οι οποίοι αναφέρουν ότι «αν γνώριζε η Τουρκία το μέγεθος του πλούτου σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο στην ανατολική Μεσόγειο και συγκεκριμένα νότια της Κύπρου, το 1974, τότε πιθανότατα θα επιχειρούσε να καταλάβει ολόκληρο το νησί και όχι μόνο το βόρειο τμήμα του». Η συστηματική διεξαγωγή «δήθεν» ερευνών την εντολή για τις οποίες δίνει η τουρκική ενεργειακή εταιρεία ΤΡΑΟ, είναι ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο αντιδρά η Τουρκία, προς το παρόν τουλάχιστον.