Στοιχεία που διατήρησαν την ελληνική συνοχή

του Δρα Δημ. Σταθακόπουλου

Μέσα στο ζόφο και την ανασφάλεια για το αύριο, το «ήξεις αφίξεις» της «οικονομικής σωτηρίας του Ελλαδικού κράτους» που ακροβατεί μεταξύ de facto πτώχευσης και πιθανολογούμενης αναμενόμενης de jure ( οσονούπω ; και όταν το «επιτρέψουν οι Τράπεζες και οι οίκοι αξιολόγησης ; ), εντός ενός θολού περιβάλλοντος αναξιοπρέπειας , το μόνο που ξέρω , είναι ότι πραγματικά – σαν τον Σωκράτη – δεν ξέρω τίποτα !!

Γενιές επί γενεών ανθρώπων , πάνε και έρχονται μέσα σ’ ένα διαρκή αγώνα δρόμου για την εξεύρεση της ευδαιμονίας ( ψυχικής, πνευματικής και γιατί όχι και υλικής, απολαυστικής ). Στ’ όνομά της έχουν εξαγγελθεί, εφαρμοστεί, επιβληθεί , αποτύχει, πάμπολλα μοντέλα κοινωνικής, πολιτικής, στρατιωτικής, οικονομικής, ή και φιλοσοφικο/ θεολογικής συνοχής. Όμως το ζητούμενο ( ευδαιμονία ), προβάλει πάντοτε αμείλικτο μπροστά μας , ατελέσφορο, μη επιτευχθέν , διαρκώς ουτοπικό και σαν άλλη « Νίκη» πετά μακριά μας ως άπιαστο ατομικό, κοινωνικό / εθνικό όνειρο, έως ότου την πιάσουμε και της κόψουμε τα φτερά, προκειμένου να γίνει παντοτινό κτήμα μας, όπως έκαναν οι αρχαίου Αθηναίοι με την «άπτερο Νίκη». Μέχρι τότε όμως πρέπει να προσπαθήσουμε πάρα πολύ, ή μήπως όχι ; Κατά την άποψή μου δεν είναι θέμα κόπου για την κατάκτηση της «φτερωτής» ευδαιμονίας ( ατομικής ή κοινωνικής ), αλλά τρόπου. Είναι θέμα επιλογών, προτεραιοτήτων και αξιών. Συνειδητοποιώντας πως τα ανεκτίμητα πράγματα που οδηγούν στην προσέλκυσή της ( προκειμένου να ταυτιστεί μαζί μας και όχι να αιχμαλωτιστεί απλά, κόβοντας τα φτερά της ) είναι , - ευτυχώς ακόμα -, δωρεάν (ο αέρας που ανασαίνουμε, η ανατολή του ήλιου, το ηλιοβασίλεμα, η φύση που βλέπει το μάτι μας, τα ανθρώπινα αγαπητικά συναισθήματα και αισθήματα ), αυτομάτως απαλλασσόμαστε από τα «ψευδή ευδαιμονικά» στοιχεία.

Αυτό το αέναο κυνήγι των οικονομικών δεικτών και της φορολογίας με σκοπό ( μη υλοποιήσιμο μέχρι σήμερα ) την εκτοπισμένη στο αβέβαιο μέλλον «ευδαιμονική κοινωνία» μοιάζει με τον σκύλο που κυνηγάει την ουρά του. Δεν πρόκειται να οδηγήσει πουθενά ( τουλάχιστον όσο ζήσει η παρούσα γενιά των ανθρώπων και εάν προηγουμένως δεν έχουμε με κάποιο φυσικό, τεχνικό, περιβαλλοντολογικό τρόπο καταστραφεί ) . Το σύστημα έχει «παρακμάσει» και μάλιστα ήδη έρχονται οι αποκρουστικές οσμές της σήψης του. Βέβαια, εμπειρικά ( ίσως πια και επιστημονικά στατιστικά ) γνωρίζουμε πως «γραμμικά» τα πάντα ανεβοκατεβαίνουν και επομένως κάτι νέο να γεννηθεί. Είμαστε όμως σίγουροι πως θα είναι καλύτερο από εκείνο που «σβήνει» ; Όπως λένε οι «σοφοί» του κόσμου: Όχι !!!

Το πιθανότερο είναι να γίνουμε μία θλιμμένη «ανώνυμη» κοινωνία, προσδιοριζόμενοι ατομικά ή συλλογικά μέσω του «ΑΜΚΑ» ή του «ΑΦΜ» μας, απλοί υπήκοοι ( υπό+κούω) , κάτοικοι χώρου και όχι Πολίτες σε συμμετοχική δημοκρατική ανεξάρτητη Πολιτεία, και ω της παραδοξότητας στο όνομα της ελευθερίας και της ευδαιμονίας μας !!

Ωραία θα μου πείτε, αυτά τα γνωρίζουν ή τα καταλαβαίνουν και οι ποιο αδαείς, άλλοι δε τα ερμηνεύουν ως «ψευδοπροφητικά», άλλοι ως πρωτόλεια κινδυνολογικά , άλλοι ως εσχατολογικά , ιδεολογικά φληναφήματα και άλλοι ως πιθανά. Ότι όμως και να θεωρηθούν , ποια θα μπορούσε να είναι η αποτρεπτική στάση της κοινωνίας ;

Ίσως να τα αγνοήσει παντελώς. Κι’ αν όμως επαληθευτούν , πως τα αντιμετωπίζεις τότε ;

Ίσως με αφορμή αυτές τις θεωρίες να προσπαθήσει να αποτρέψει τα πιθανολογούμενα αποτελέσματά τους.

Πιθανός τρόπος θα ήταν η πραγματική , και όχι ελεγχόμενη από το νυν κατεστημένο, πνευματική αναγέννηση και η αυτοθέσμισή της, ουσιαστικά καταργώντας όλο το υπάρχον πολιτικό/ κομματικό/ οικονομικό πλαίσιο.

Δεν είμαι ειδικός και ειλικρινά δεν ξέρω πως θα αυτοθεσμισθεί μία κοινωνία. Καλά καλά δεν ξέρω πως θα το κάνω με το «σαρκίο μου», εκείνο όμως που πραγματικά νιώθω να με κατακλύζει είναι μία δημιουργικά αισιόδοξη απελευθερωτική ( και καθόλου πεσιμιστική ) Καζαντζακική ρήση: « Δεν πιστεύω τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα, είμαι λεύτερος ». Και όλα να μου τα στερήσουν ( υλικά και αξιώματα ), δεν θα μου πάρουν ποτέ την ελευθερία πνεύματος και την αξιοπρέπεια.

Ας υποθέσουμε λοιπόν πως η κοινωνία μας και ειδικά η ελληνική, - στα πλαίσια της αυτοθέσμισής της, που θα καταργήσει το νυν «περιβάλλον» , γεγονός που θέλει έτσι κι’ αλλιώς πολύ χρόνο και πνευματική αναγέννηση προκειμένου να μην καταντήσουμε σαν τις επαναστάσεις που μεταλλάχθηκαν δικτατορικά καθεστώτα - υλοποιώντας το « Δεν πιστεύω τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα, είμαι λεύτερος », χρειαστεί ένα ενδιάμεσο μοντέλο λειτουργίας της ( μέχρι την κατάκτηση της «ουτοπικής» ευδαιμονίας της ) και με «κατηργημένο» ουσιαστικά το κράτος ως γραφειοκρατικό διοικητικό μόρφωμα , κινδυνεύσει να διαλυθεί η συνοχή της, τι θα ήταν αυτό που θα μπορούσε να την κρατήσει ενωμένη έστω και εάν αποτελείται από ετερόκλητα στοιχεία και αντικρουόμενα «μικροσυμφέροντα»;

Καταρχάς πιστεύω πως ήδη πάσχουμε ως ελληνική κοινωνία από έλλειψη συνοχής και το μόνο που μπορούμε να αναμένουμε είναι ή η διάλυση ( οπότε παύει κάθε συζήτηση ) , ή η επανασυνοχή ( θέμα προς διερεύνηση για να επιτευχθεί ) . Η εμπειρία της ιστορίας μας καταδεικνύει πως το κράτος πάντοτε λειτουργούσε « διαλυτικά» ως προς την συνοχή, αντιθέτως η έλλειψη « ελλαδικού» κράτους ( π.χ επί οθωμανικής αυτοκρατορίας ) λειτούργησε «συγκολλητικά» για την κοινωνία, αφού την έκανε, παρά τον φαινομενικό κατακερματισμό της να δρα ενεργά με τον θεσμό της αντασφαλιστικής προστατευτικής κοινοτικής αυτοθέσμισης των μελών της ( !! ) και έτσι να δηλώνουν και να είναι αμοιβαίως παρόντα διατηρώντας έναν ανώτερο κοινωνικό θεσμό , από το κράτος, που είναι η «Πατρίδα» ( δηλ. κοινά ήθη και έθιμα από επιλογή. Πατρίδα είναι τα παιδικά μας χρόνια κατά τον Γ. Σεφέρη ) . Φυσικά όταν η «πατρίδα» οργανωθεί γραφειοκρατικά , δημιουργεί το κράτος , και όσο τα συμφέροντά τους συνάδουν/ ταυτίζονται, δεν υπάρχει πρόβλημα, εάν όμως διαταραχθούν και δημιουργηθεί πασίδηλη «χασμωδία» μεταξύ τους, τότε καταφανώς θα πρέπει να υπερισχύσει η έννοια πατρίδα, έστω και εάν χρειαστεί να διαλυθεί το γραφειοκρατικό κράτος, έως της ( όχι απαραίτητα ) δημιουργίας άλλου νέου «ταυτόφωνου» με την έννοια πατρίδα !!

Ποια είναι όμως εκείνα τα από την ιστορία αναδυόμενα διαχρονικά «θεσμικά» στοιχεία που διατήρησαν την συνοχή της «πατρίδας» στην περίπτωσή μας, έστω και εάν δεν είχαμε κράτος ;

1) Τα «λαογραφικά» ενεργά ήθη και έθιμα, που σήμερα πια έχουν μείνει «φολκλορικά» μουσειακά εκθέματα, ή έχουν ξεχαστεί/ καταργηθεί.

2) Η ναυτιλία !! Από την εποχή των αποικιών , των περσικών πολέμων, μέχρι το ναυτικό επί οθωμανικής αυτοκρατορίας, τα λίμπερτις και τα σύγχρονα ελληνικών συμφερόντων πλοία. Έλληνες «αεί ναύτες».

3) Η διασπορά. Οι Έλληνες του όπου γη και πατρίς ( με την φωτιά της εστίας στην ψυχή τους πλέον ), που πάντοτε έστεργαν στα κλητεύματα των αυτοχθόνων και

4) Η Εκκλησία ( για πολλούς μη αποδεκτός , ή με έντονες ενστάσεις λόγω των «υποκειμένων/ στελεχών της» θεσμός ), η οποία όμως τόσο οργανωτικά, όσο και γραφειοκρατικά, υλικά, περιουσιακά και πνευματικά , πάντοτε δηλώνει ενεργά παρούσα και τέλεια προσαρμόσιμη ( σε αντίθεση με το κράτος ) στο εκάστοτε περιβάλλον ( έστω και εάν δεν υπάρχει κράτος ) , αναλαμβάνοντας το βάρος « του κοινωνικού/ λαϊκού ψυχαναλυτή» με την ελπίδα που μπορεί να εμπνέει, του δασκάλου ( όταν έλειπαν τα σχολεία ή τα πανεπιστήμια ) και του οικονομικού αρωγού/ υποστηρικτή, που ξέρει και να προφυλάσσει τον εαυτό της !!

Αυτοί πιστεύω πως είναι οι 3-4 θεσμοί που θα μπορούσαν να «στηρίξουν» την κοινωνία στο δρόμο για την πνευματική και θεσμική αναγέννησή της , στο κυνήγι της ίσως ουτοπικής ευδαιμονίας και έως της υλοποίησής της ( ; ) , έστω και εάν δεν υπάρχει κράτος.

Πολλοί θα πουν τα παραπάνω ανόητα, ή συντηρητικά. Εγώ θα τα πω ρεαλιστικά , διαχρονικά, και πάντοτε παρόντα, ως προσαρμοζόμενες στις σύγχρονες ανάγκες αξίες. Το μόνο που έχουμε να περιμένουμε είναι το πλήρωμα του χρόνου. Βεβαίως δεν θέλω να έχω μόνον εγώ δίκιο ( μόνος φρονείν ) διότι τότε θα χαθεί το ( ίσον φρονείν ) και τελικά θα καταντήσω να έχω άδικο , αφού αυτό που πρότεινα παραπάνω δεν θα έχει υλοποιηθεί, μιας και για την υλοποίησή του χρειάζεται την συμμετοχή όλων μας, προκειμένου να γίνουμε «υψιπόληδες» .

Source : antibaro