Ανταγωνιστικοί αγωγοί φυσικού αερίου

Της ΝΕΦΕΛΗΣ ΤΖΑΝΕΤΑΚΟΥ

Εναλλακτικούς «δρόμους» για την προμήθεια φυσικού αερίου, ώστε να καλύψει τις διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές της ανάγκες αναζητά η Ευρώπη, η οποία, παράλληλα, επιδιώκει μακροπρόθεσμα να αποδεσμευτεί από τους ενεργειακούς πόρους της Ρωσίας.



Ωστόσο, το κόστος κατασκευής και λειτουργίας των αγωγών αυτών είναι ιδιαίτερα υψηλό, με συνέπεια να εκφράζονται φόβοι ότι το φυσικό αέριο θα καταλήγει ακριβό στον Ευρωπαίο καταναλωτή.

Την ίδια στιγμή όμως το μέλλον των αγωγών απειλείται αφ' ενός από την έμφαση που δίνεται στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG -το υγροποιημένο φυσικό αέριο είναι φυσικό αέριο που έχει μετατραπεί προσωρινά σε υγρή μορφή για τη διευκόλυνση της αποθήκευσης ή της μεταφοράς του με πλοία), αφ' ετέρου από τη νέα ενεργειακή τεχνολογία που έχουν αναπτύξει η ΗΠΑ και η Κίνα, για την παραγωγή φυσικού αερίου από σχιστολιθικό άργιλο.

Πάντως, στο πεδίο του ανταγωνισμού για τους εναλλακτικούς δρόμους του φυσικού αερίου διαγκωνίζονται έξι αγωγοί για το ποιος θα αξιοποιήσει τον νότιο διάδρομο ή τον «νέο δρόμο του μεταξιού», προμηθεύοντας τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης με φυσικό αέριο από την Κασπία και τη Μέση Ανατολή.

Οι πιο γνωστοί από τους αγωγούς είναι ο Nabucco αλλά και ο, «ανταγωνιστικός» προς αυτόν, ρωσικός South Stream.

Οι αγωγοί ΤΑΡ, ITGI και AGRI, αν και λιγότερο φιλόδοξα σχέδια, έχουν τη «δύναμη» να τους «απειλήσουν».

Ενας μικρότερος αγωγός, ο White Stream -πρωτοβουλία της Ουκρανίας- θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει ικανό αντίπαλο, καθώς στοχεύει στη μεταφορά φυσικού αερίου από τον Καύκασο, μέσω της Γεωργίας και της Ουκρανίας, στη Ρουμανία.

Η πολιτική διάσταση

Η ρωσο-ουκρανική διαμάχη το 2006 και στη συνέχεια το 2009 λειτούργησε υπέρ της αναβίωσης του ενδιαφέροντος για τους αγωγούς North Stream και South Stream, αν και η Ευρώπη αναγνωρίζει τους κινδύνους από την εξάρτησή της από τη Ρωσία. Η Μόσχα, από την πλευρά της, θέτει σε εφαρμογή το δικό της πρόγραμμα για τη διαφοροποίηση των οδών μεταφοράς του ρωσικού φυσικού αερίου, ανακοινώνοντας ότι οι ποσότητες φυσικού αερίου για τον αγωγό South Stream είναι εγγυημένες.

Η επιλογή των χωρών κατά τη χάραξη των αγωγών δεν είναι διόλου τυχαία.

Η παράκαμψη της Ουκρανίας, στην περίπτωση του αγωγού South Stream αποτελεί πολιτική επιλογή της Ρωσίας, όπως και του αγωγού AGRI, ο οποίος παρακάμπτει την Τουρκία και την Ουκρανία.

Ολοι οι υπό κατασκευήν αγωγοί σε κάποιο σημείο συναντούν και ενσωματώνονται στο ήδη υπάρχον δίκτυο. Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, οι διαδρομές συμπίπτουν απόλυτα.

Το στοιχείο το οποίο ουσιαστικά διαφοροποιεί τον κάθε αγωγό είναι η πηγή τροφοδοσίας του.

Οι χώρες, οι οποίες θα αναλάβουν την τροφοδοσία των αγωγών αυτών, είναι εκείνες που «κρατούν» στα χέρια τους και την «τύχη» του καθενός.

Πηγές

Η Ευρώπη φαίνεται να προτιμά το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν και το Ιράκ. Στην πράξη, όμως, όλοι οι ευρωπαϊκοί αγωγοί που θα αποτελέσουν τον νότιο διάδρομο θα στηρίζονται στο Αζερμπαϊτζάν, τουλάχιστον στην αρχή.

Τι θα συμβεί όμως εάν το Μπακού αποφασίσει να πουλήσει τα αποθέματά του σε φυσικό αέριο στη Ρωσία;

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ, μόνο τρεις χώρες θα είναι σε θέση στο μέλλον να εξασφαλίσουν τις ποσότητες που θα χρειάζεται η Ευρώπη: η Ρωσία, το Ιράν και το Κατάρ.

Σύμφωνα με τη μελέτη της αμερικανικής Energy Information Administration (International Energy Outlook 2010) τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου τα διαθέτει η Ρωσία (το 25,4% των παγκόσμιων αποθεμάτων, ήτοι 1,680 τρισ. κ.μ.), το Ιράν (15,8%, ήτοι 1,046 τρισ. κ.μ.), το Κατάρ (13,6%, ήτοι 899 τρισ. κ.μ.), το Τουρκμενιστάν (4%, ήτοι 265 τρισ. κ.μ.) και η Σαουδική Αραβία (4%, ήτοι 265 τρισ. κ.μ.).

Το Αζερμπαϊτζάν δεν συμπεριλαμβάνεται στις 20 πρώτες χώρες με τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου.

Στο μέλλον, ωστόσο, η παραγωγή αναμένεται να αυξηθεί, λόγω του κοιτάσματος Shah Deniz, το οποίο, σύμφωνα με αναλυτές, είναι ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου στον κόσμο. Σύμφωνα με μελέτη της ΒΡ, το κοίτασμα μπορεί να αποδώσει έως και 15 τρισ. κ.μ. φυσικού αερίου το χρόνο. * http://www.enet.gr