Αλλαγές στον χώρο των αμυντικών προμηθειών

Του Δήμου Βερύκιου
Ευκαιρία για δημιουργία ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου Αμυντικών Βιομηχανικών Συνεργασιών αντί για δαιμονοποίηση των Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων μπορεί να αποτελέσει η εναρμόνιση της Ελλάδας στη νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία για τις αμυντικές προμήθειες μέχρι τον Απρίλιο του 2011.
Η νέα οδηγία, όμως, περιορίζει σημαντικά τη δυνατότητα υποστήριξης της εγχώριας βιομηχανίας, με τις αντίστοιχες συνέπειες που αυτό θα έχει στις ελληνικές εταιρείες. Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι η στόχευση από το υπουργείο Αμυνας αποκλειστικά και μόνο στην Εγχώρια Βιομηχανική Συμμετοχή (ΕΒΣ) σε σχέση με το προμηθευόμενο προϊόν δεν θα πρέπει να θεωρείται μονόδρομος καθώς μπορεί να περιορίσει τελικά το έργο που θα ανατίθεται στις ελληνικές εταιρείες. Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις προμηθειών στις οποίες η επίτευξη σημαντικής συμπαραγωγής δεν είναι δυνατή για διάφορους λόγους, όπως π.χ. μικρό ύψος προμήθειας ή μικρός αριθμός προμηθευόμενων συστημάτων, κυβερνητικοί περιορισμοί στη μεταφορά τεχνολογίας προς τις ελληνικές εταιρείες κ.ο.κ.
Αντιθέτως, θα πρέπει να εξεταστούν εναλλακτικές, όπως οι ευρύτερες βιομηχανικές συνεργασίες, οι οποίες, ανάλογα με την περίπτωση, μπορούν να έχουν πολύ μεγαλύτερα οικονομικά και αναπτυξιακά οφέλη.
Ετσι, σε περιπτώσεις που ο προμηθευτής δεν δύναται να καλύψει το σύνολο της υποχρέωσης σε ΕΒΣ, θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα αναπλήρωσης της ΕΒΣ που δεν υλοποιείται με προγράμματα ευρύτερης Βιομηχανικής Συνεργασίας (έμμεσα προγράμματα - μη σχετιζόμενα με το αντικείμενο της προμήθειας).

Συντελεστής
Στο πλαίσιο αυτής της δυνατότητας μπορεί να υπάρχει και ένας συντελεστής αναπλήρωσης της ΕΒΣ με άλλες βιομηχανικές συνεργασίες. Παραδείγματα προγραμμάτων βιομηχανικής συνεργασίας περιλαμβάνουν την ανάπτυξη νέων προϊόντων από την εγχώρια βιομηχανία με τη βοήθεια του ξένου οίκου. Επίσης πρέπει να εξεταστεί η παράδοση ήδη ανεπτυγμένων προϊόντων στις Ε.Δ. από την εγχώρια βιομηχανία.

Προγράμματα
Τέτοιου είδους προγράμματα μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη και παράδοση συστημάτων προσαρμοσμένων στις ειδικές απαιτήσεις των Ε.Δ. που θα παράγονται από ελληνικές εταιρείες. Με τον τρόπο αυτό αφενός οι Ε.Δ. έχουν την ευκαιρία να καλύψουν σημαντικές επιχειρησιακές ανάγκες και αφετέρου οι ελληνικές εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν νέα προϊόντα (δυνατότητα που δεν δίνεται μέσα από προγράμματα υποκατασκευαστικού έργου).

Εξαγωγή
Επιπλέον, δίνεται έτσι η δυνατότητα στις ελληνικές εταιρείες να προωθήσουν την εξαγωγή αυτών των προϊόντων, έχοντας και το σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ότι αυτά θα βρίσκονται ήδη σε χρήση από τις ελληνικές Ε.Δ. που ανήκουν στο ΝΑΤΟ.
Υπό αυτό το πρίσμα, θα πρέπει να εξεταστεί η συγκέντρωση όλων των υποχρεώσεων συμπαραγωγής ή βιομηχανικών συνεργασιών των ξένων προμηθευτών υπό τη σκέπη μίας σύμβασης.
Η νέα αυτή Σύμβαση Αμυντικών Βιομηχανικών Συνεργασιών θα καθορίζει όλες τις υποχρεώσεις των μερών (ΥΠΕΘΑ, Προμηθευτή), θα έχει σαφές πλαίσιο ποινικών ρητρών και πλέον η εγχώρια βιομηχανική συμμετοχή θα απεμπλακεί από τα θέματα που αφορούν την προμήθεια αμυντικού υλικού της σύμβασης κύριας προμήθειας.

Καινοτομίες σε τέσσερις τομείς
Σ΄ ένα νέο θεσμικό πλαίσιο Αμυντικών Βιομηχανικών Συνεργασιών θα μπορούσαν να υπάρχουν καινοτομίες σε τέσσερις βασικούς τομείς:
1. Εγχώρια Βιομηχανική Συμμετοχή.
Το υφιστάμενο αντικείμενο της ΕΒΣ πρέπει να διευρυνθεί από αυτό που προβλέπεται στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο.
2. Συγχώνευση όλων των ποινικών ρητρών - Θέσπιση Ορίου Ποινικών Ρητρών.
3. Απλοποίηση της διαδικασίας πιστοποίησης της υλοποίησης των προγραμμάτων.
Σε αυτό περιλαμβάνονται η μείωση των απαιτούμενων εγγράφων, η μείωση υπογραφών από διάφορες υπηρεσίες-επιτροπές αλλά και η διαφάνεια σχετικά με τα εμπλεκόμενα μέρη σε όλη τη διαδικασία.
4. Απλοποίηση του τρόπου διαπίστωσης της Ελληνικής Προστιθέμενης Αξίας.
Ο τρόπος υπολογισμού της ΕΠΑ πρέπει να απλοποιηθεί σημαντικά. Αυτό σίγουρα πρέπει να περιλαμβάνει τη μείωση των συντελεστών που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό.
ΗΜΕΡΗΣΙΑ