Geopolitical Research Institute(GRI)/Εταιρεία Γεωπολιτικών Ερευνών(ΕΓΕ)

Τρίτη 3 Ιουλίου 2012

Αποτυχίες της τουρκικής διπλωματίας στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή

Ίσως η καλύτερη και περιεκτικότερη ανάλυση για το θέμα της Συρίας που διαβάσαμε τον τελευταίο καιρό είναι αυτή του συναδέλφου Γιώργου Καπόπουλου, η οποία δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΗΜΕΡΗΣΙΑ». Ο Καπόπουλος επί της ουσίας εξηγεί, το πως η μωροφιλοδοξίες και ο νεοθωμανισμός των Ερντογάν και Νταβούτογλου κινδυνεύει να εμπλέξει την Τουρκία σε μακροχρόνιες περιπέτειες, με απρόβλεπτες επιπτώσεις… Συριακή περιπλοκή – Του Γιώρου Καπόπουλου – ΗΜΕΡΗΣΙΑ Ποτέ άλλοτε εσωτερική καθεστωτική κρίση στη Μέση Ανατολή δεν συνδεόταν με ενδο-αραβικές και περιφερειακές ισορροπίες όσο η εξέγερση κατά του μπααθικού καθεστώτος Ασαντ στη Συρία. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο είναι δύσκολο να υπάρξει διεθνής συναίνεση για νομιμοποιημένη από τον ΟΗΕ διεθνή παρέμβαση. Σήμερα η αιχμή του δόρατος στην εξωτερική παρέμβαση υπέρ των αντικαθεστωτικών είναι η Τουρκία του Ερντογάν, που προσπαθεί να πείσει τις ΗΠΑ και το Ισραήλ ότι μπορεί να στηρίξει μια μετριοπαθή σουνιτική ισλαμική κυβέρνηση στη Δαμασκό, η οποία θα ήταν πρόθυμη να διαπραγματευθεί με το Τελ Αβίβ. Η στόχευση των Ερντογάν-Νταβούτογλου είναι υπερφιλόδοξη, καθώς επιδιώκει ταυτόχρονα τουρκικό προτεκτοράτο στη Συρία και αποκατάσταση των σχέσεων με Ουάσιγκτον και Ισραήλ. Με τις κινήσεις της η Άγκυρα έρχεται σε αντιπαράθεση πρώτον με τη Μόσχα, η οποία έχει ως μοναδικό αγκυροβόλιο για το Πολεμικό Ναυτικό της στη Μεσόγειο το λιμάνι της Λατάκιας και δεν πρόκειται να δεχθεί να συνεργασθεί σε οποιαδήποτε φόρμουλα καθεστωτικής αλλαγής αν δεν διασφαλίσει την παραπάνω διευκόλυνση στη μετά-Ασαντ εποχή. Δεύτερον, η τουρκική πολιτική θίγει τα ζωτικά συμφέροντα της Τεχεράνης που αν χάσει τον πιστό της σύμμαχο στη Δαμασκό- χάνει την πρόσβαση στο Νότιο Λίβανο και στη Χεζμπολάχ και περιθωριοποιείται στο παιχνίδι των μεσανατολικών συσχετισμών. Τρίτον, η τουρκική υπερδραστηριοποίηση είναι σε δυναμική σύγκρουσης με τη Σαουδική Αραβία και τα κράτη Κόλπου αλλά και την Αίγυπτο, που θα ήθελαν να έχουν τον πρώτο λόγο σε μια σουνιτική Συρία. Τέταρτον, οι ΗΠΑ λίγο μετά την απεμπλοκή από το Ιράκ και σε πορεία αναδίπλωσης από το Αφγανιστάν, βλέπουν αρνητικά κάθε εξωτερική παρέμβαση στη Συρία, που θα εξελισσόταν σε σύγκρουση με απρόβλεπτες παρενέργειες. Πέμπτον, το Ισραήλ που γνώρισε τους Ασαντ πατέρα και υιό ως σκληρούς αντιπάλους, αλλά ταυτόχρονα προβλέψιμους και φερέγγυους γείτονες, καθώς μετά τη συμφωνία απεμπλοκής στις αρχές του 1974 τα σύνορα των δύο χωρών είναι τα πιο ήσυχα στην περιοχή, δεν έχει καμιά διάθεση να δει τη Συρία να γίνεται βάση και ορμητήριο κάθε λογής σουνιτών εξτρεμιστών. Έκτον, η υπερδραστηριοποίηση της Τουρκίας δυσχεραίνει την προσπάθεια της Γαλλίας -που διοίκησε τη Συρία και το Λίβανο από το 1918 μέχρι το 1941- να ηγηθεί μιας ευρωπαϊκής ή εθνικής παρεμβατικής πολιτικής, όπως είχε πράξει στη Λιβύη την Ανοιξη του 2011. Είναι κάτι παραπάνω από φανερό ότι οι νεο-οθωμανικές φιλοδοξίες των Ερντογάν-Νταβούτογλου κινδυνεύουν να οδηγήσουν σε ένα ετερόκλητο αλλά ευρύτατο μέτωπο δυσαρεστημένων από τη Μόσχα και την Τεχεράνη μέχρι το Τελ Αβίβ και να αναδείξουν την Άγκυρα ως μέρος του προβλήματος και όχι ως συνιστώσα της επίλυσής του. Η Συρία υπήρξε παραδοσιακά το πεδίο όπου η Άγκυρα επιχειρούσε την ανατροπή της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1918: Από το 1936 μέχρι και το 1938-1939 ο Κεμάλ και στη συνέχεια ο Ινονού επεδίωξαν και πέτυχαν τη μοναδική συνοριακή διόρθωση, την υφαρπαγή από την υπό γαλλική διοίκηση Συρία της περιοχής της Αλεξανδρέτας, προκαλώντας μια πληγή που θα δηλητηρίαζε τις σχέσεις των δύο χωρών για δεκαετίες. Με δύο λόγια, όποια και αν είναι η τροπή των εξελίξεων στη Συρία, η διπλωματία υψηλού ρίσκου της Αγκύρας κινδυνεύει να γίνει μπούμερανγκ: Αντί να διευρύνει την τουρκική επιρροή στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή, να αποσαθρώσει τα όποια μέχρι τώρα κεκτημένα. Source : http://www.defence-point.gr/news/?p=51952

Λεπτές ισσοροπίες στο ζήτημα του Ιράν

Σύμφωνα με ανάλυση του WSWS η Ρωσία εδώ και μήνες προετοιμάζεται εντατικά για ενδεχόμενη στρατιωτική επίθεση των ΗΠΑ και Ισραήλ στο Ιράν. Σύμφωνα με πρόσφατα Ρωσικά δημοσιεύματα το Ρωσικό Γενικό Επιτελείο Στρατού θεωρεί ότι η επίθεση στο Ιράν θα γίνει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και θα έχει τεράστιες συνέπειες όχι μόνο στη Μέση Ανατολή αλλά και στην περιοχή του Καυκάσου. Η Ρωσία εδώ και καιρό αναβαθμίζει εξοπλιστικά τα στρατεύματά της που εδρεύουν στην περιοχή του Καυκάσου, ενώ έχει θέσει σε ετοιμότητα τη συστοιχία πυραύλων που βρίσκεται στην Κασπία Θάλασσα και είναι στις ακτές του Νταγκεστάν. Η μοναδική στρατιωτική βάση που υπάρχει στο Νότιο Καύκασο, βρίσκεται στην Αρμενία και έχει τεθεί επίσης σε ετοιμότητα. Το περασμένο Φθινόπωρο, η Ρωσία έστειλε το αεροπλανοφόρο Kuznetsov στο λιμάνι της Ταρτούς, στη Συρία. Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι η Ρωσία θα έχει έμμεση εμπλοκή σε ενδεχόμενη επίθεση των ΗΠΑ – Ισραήλ στο Ιράν, παρέχοντας του (Ιράν) για αρχή τεχνογνωσία. Πριν ένα περίπου μήνα, ο Πρόεδρος της Γενικής Ακαδημίας Επιστημών και Γεωπολιτικής της Ρωσίας, Leonid Ivashov, δήλωσε ότι: «Ένας πόλεμος εναντίον του Ιράν, ουσιαστικά θα είναι ένας πόλεμος εναντίον της Ρωσίας», ενώ δεν δίστασε να καλέσει σε μια πολιτική και διπλωματική Συμμαχία την Κίνα και την Ινδία. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Leonid Ivashov, τα όσα έχουν σκοπό να ξεκινήσουν οι ΗΠΑ σε συνεργασία με το Ισραήλ στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, έχουν ως απώτερο σκοπό να αποσταθεροποιήσουν την ευρύτερη περιοχή ώστε η κρίση αυτή αρχικώς να πλήξει και δευτερεύων μεταφερθεί στα σύνορα της Κίνας, της Ρωσίας και στο εσωτερικό της Ευρώπης. «Ένας πόλεμος εναντίον του Ιράν εκτός τις ανεξέλεγκτες διαστάσεις που θα πάρει στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, θα επεκταθεί στον Καύκασο με στόχο να αποδυναμώσει τη θέση της Ρωσίας στην Κασπία Θάλασσα», επισημαίνει ο Leonid Ivashov. Η μεγάλη ανησυχία της Μόσχας για ένα πόλεμο στο Ιράν είναι οι συνέπειες που θα υπάρξουν για εκείνη στην περιοχή κυρίως του Νοτίου Καυκάσου. Μια περιοχή που ο μοναδικός σύμμαχος της Ρωσίας είναι η Αρμενία η οποία έχει καλές οικονομικές σχέσεις με το Ιράν, σε αντίθεση με τη Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν που διατηρούν πολύ καλές οικονομικές και στρατιωτικές σχέσεις με ΗΠΑ και Ισραήλ. Στην περίπτωση που το Αζερμπαϊτζάν συμμαχήσει με τις ΗΠΑ και Ισραήλ στο θέμα του Ιράν θα ήταν πλήγμα για τα Ρωσικά συμφέροντα στην περιοχή του νοτίου Καυκάσου. Το Αζερμπαϊτζάν συνορεύει με Ιράν, Ρωσία, Αρμενία ενώ έχει «έξοδο» στην Κασπία Θάλασσα. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 το Αζερμπαϊτζάν φιλοξενεί Αμερικανικές βάσεις και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή του νοτίου Καυκάσου. Οι σχέσεις μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Ιράν είναι ήδη πολύ τεταμένες. Η Τεχεράνη πολλές φορές μέχρι σήμερα κατηγόρησε το Μπακού ότι επανειλημμένως συμμετέχει σε «τρομοκρατικές» επιθέσεις και διάφορες άλλες επιχειρήσεις στο εσωτερικό του. Εμμέσως το Ιράν εννοεί ότι οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και Ισραήλ επιτίθενται στο Ιράν από το εσωτερικό του Αζερμπαϊτζάν και σε συνεργασία με αυτό. Τα τελευταία χρόνια, το Αζερμπαϊτζάν έχει διπλασιάσει τις στρατιωτικές του δαπάνες, ενώ το Φεβρουάριο ολοκληρώθηκε συμφωνία με το Ισραήλ αξίας 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων που αφορούσε την προμήθεια drones (μη επανδρωμένα αεροσκάφη) καθώς και συστημάτων αντιπυραυλικής άμυνας. Το Αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy στα τέλη Μαρτίου δημοσίευσε ότι το Μπακού έχει δώσει το «πράσινο» φως στο Ισραήλ να χρησιμοποιήσει τις αεροπορικές βάσεις του σε ενδεχόμενη αεροπορική επίθεση στο Ιράν. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Mark Perry που έκανε την αποκάλυψη για λογαριασμό του περιοδικού FP έγραψε ότι ανώτατος Αμερικανός αξιωματούχος προειδοποίησε ότι τα σχέδια θέλουν ένα σενάριο πολέμου στον Περσικό Κόλπο να μην τελειώνει εκεί αλλά να μεταφέρεται στην περιοχή του Καυκάσου. Μετά τις πιο πάνω αποκαλύψεις το Αζερμπαϊτζάν και επίσημα διέψευσε την όποια εμπλοκή του και προειδοποίησε ότι τέτοια δημοσιεύματα είναι επικίνδυνο να προκαλέσουν πολεμική σύρραξη μεταξύ Αζερμπαϊτζάν – Ιράν. Ακόμη και έτσι να είναι, το Αζερμπαϊτζάν σίγουρα δεν μπορεί να διαψεύσει την κλιμάκωση της αντιπαράθεσής του με την Αρμενία για το Ναγκόρνο – Καραμπάχ. Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν γίνει επανειλημμένως στρατιωτικές συγκρούσεις στα σύνορα των δύο χωρών ενώ δεν είναι και λίγοι αυτοί που προειδοποιούν ότι η κόντρα Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν εμμέσως εμπλέκει σε περιπέτειες τις ΗΠΑ και τη Ρωσία Source : GEOPOLITICS & DAILY NEWS