Geopolitical Research Institute(GRI)/Εταιρεία Γεωπολιτικών Ερευνών(ΕΓΕ)

Δευτέρα 4 Ιουλίου 2011

Πολεμικές αποζημιώσεις δεν χρωστούν μόνο οι Γερμανοί

"Εκεί που μάς χρωστάγαν μας πήραν και  το βόδι." Ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο επίκαιρη αυτή η φράση όσο στις μέρες της κρίσης που διανύει η χώρα. Εγκληματικές αμέλειες στέρησαν την Ελλάδα από αποζημιώσεις που δικαιούτο για τις υλικές και ανθρώπινες καταστροφές της περιόδου 1940 - 1944. Υπόλογοι αυτών των καταστροφών είναι οι χώρες του πρώην Αξονα, Γερμανία, Ιταλία και Βουλγαρία καθώς και η τότε σύμμαχός τους Αλβανία. 
 Να θυμίσουμε ότι οι εθνικιστές Αλβανοί που βάζουν το " τσάμικο" ζήτημα ως θέμα αποζημίωσης, επιστροφής των περιουσιών και απόδοσης της ελληνικής ιθαγένειας, είναι οι απόγονοι των Τσάμηδων που συνεργάστηκαν με τις γερμανικές και ιταλικές δυνάμεις κατοχής και συγκρότησαν την το «Αλβανικό Σύστημα Πολιτικής Διοικήσεως» με 14 Τάγματα έχοντας ως κύριο στόχο τους την εξολόθρευση του ελληνικού πληθυσμού στην περιοχή της Ηπείρου. Τραγικό αποτέλεσμα,  ο θάνατος πολλών Ελλήνων, η πυρπόληση 25.000 σπιτιών, η ερήμωση 243 χωριών, η δημιουργία 100.000 Ελλήνων προσφύγων.
Το δίτομο έργο του Χέρμαν Φρανκ Μάγερ Αιματοβαμμένο εντελβάις φέρνει στο φως τις αγριότητες επίλεκτων σωμάτων του γερμανικού στρατού στην περίοδο της Κατοχής.
Πριν από 70 χρόνια, την 1η Σεπτεμβρίου του 1939, καθισμένος σε ένα μπαρ της 51ης οδού στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης, ο ποιητής Γ.Χ. Οντεν αισθάνθηκε την οσμή του επερχόμενου θανάτου. Ήταν η ημέρα που ξεκινούσε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Έπειτα από έξι χρόνια, με τη λήξη του, η ανθρωπότητα θα μετρούσε 50 εκατομμύρια νεκρούς. Τι συνέβη στο Λιντς της Αυστρίας και ποια τεράστια εικόνα δημιούργησε εκείνον τον «ψυχοπαθή θεό», όπως ονομάζει τον Χίτλερ ο ποιητής; Επτά δεκαετίες αργότερα ακόμη έρχονται στο φως στοιχεία για την εποχή, τα οποία παρέμειναν ανεξερεύνητα στα αρχεία. Και τα περισσότερα φυσικά αναφέρονται στην Ευρώπη.

Για τον βαρύ φόρο αίματος που πλήρωσε η χώρα μας τόσο κατά τη διάρκεια του πολέμου όσο και στην περίοδο της γερμανοϊταλικής και βουλγαρικής Κατοχής και του Εμφυλίου που ακολούθησε έχουν γραφτεί χιλιάδες σελίδες, σε σημείο που να είναι βέβαιος κανείς ότι δεν υπάρχει καμιά αφώτιστη πλευρά και τίποτε που να μην έχει ειπωθεί.

Ωστόσο το δίτομο έργο του Χέρμαν Φρανκ Μάγερ Αιματοβαμμένο εντελβάις που κυκλοφόρησε εφέτος μας διαψεύδει – κι ευτυχώς. Πέραν των νέων πεδίων και της πληθώρας των στοιχείων που προσκομίζει στην ιστορική έρευνα, καθιστά προφανές, μέσω των τεκμηριωμένων πληροφοριών που περιέχει, αυτό στο οποίο οφείλεται το αίσθημα ενοχής της μεταπολεμικής Γερμανίας, δηλαδή η συλλογική ευθύνη για τα ναζιστικά εγκλήματα, κάτι παρόμοιο θα λέγαμε με το προπατορικό αμάρτημα. Ο Μάγερ αποδεικνύει ότι το σύνολο του ναζιστικού στρατιωτικού μηχανισμού συμμετείχε στα εγκλήματα, ότι δεν ήταν μόνο- ή κυρίως- τα Ες Ες που τα διέπραξαν και ότι ακόμη και επίλεκτα σώματα φημισμένα για τη στρατιωτική τους ηθική βαρύνονται με εγκληματικές πράξεις απίστευτης βαρβαρότητας. Αποφάσισε λοιπόν να καταγράψει την ιστορία της 1ης Ορεινής Μεραρχίας και του 22ου Ορεινού Σώματος Στρατού, αναφερόμενος εκτενώς στην εγκληματική τους δράση στην Ελλάδα από το 1943 ως το 1944.

Ιστορικός από σύμπτωση

Ο Χανς Φρανκ Μάγερ δεν ήταν επαγγελματίας ιστορικός. Στέλεχος της αυτοκινητοβιομηχανίας, ενεπλάκη από σύμπτωση στα θέματα της ιστορικής έρευνας. Ο πατέρας του, έφεδρος αξιωματικός του γερμανικού στρατού που εργαζόταν στην επιμελητεία των στρατιωτικών σιδηροδρόμων της Βέρμαχτ, ήλθε στην Ελλάδα για να συντηρήσει το σιδηροδρομικό δίκτυο. Τον Νοέμβριο του 1942 έλαβε τη διαταγή να επισκευάσει τη γέφυρα του Γοργοποτάμου που νωρίτερα είχαν ανατινάξει οι δυνάμεις της ελληνικής Αντίστασης σε συνεργασία με τους Βρετανούς. Τον συνέλαβε ο ΕΛΑΣ, τον πέρασε από λαϊκό δικαστήριο στην Κολοκυθιά της Σπερχειάδας και μαζί με άλλους 30 γερμανούς στρατιώτες και την αυστριακή διερμηνέα Τρουθ Ρανβάιν εκτελέστηκε στο νεκροταφείο του χωριού.

Χρόνια αργότερα ο γιος του θέλησε να μάθει τι ακριβώς είχε συμβεί στον πατέρα του, ο οποίος επισήμως ως τότε εθεωρείτο αγνοούμενος. Οταν ανακάλυψε την αλήθεια, βρήκε τον τάφο του και μετέφερε τα οστά του στη Γερμανία. Η έρευνα αυτή εν τούτοις υπήρξε αφορμή για μια άλλη μεγάλη έρευνα, η οποία αφορούσε τη δράση των δυνάμεων Κατοχής στην Ελλάδα και ειδικότερα της Βέρμαχτ. Αυτή διήρκεσε ως το τέλος της ζωής του Μάγερ. Καρπός της υπήρξαν βιβλία εξόχως σημαντικά για την περίοδο, όπως Η αναζήτηση. Ανθρώπινα πεπρωμένα στον ελληνικό εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, Η φρίκη του Κομμένου, το Από τη Βιέννη στα Καλάβρυτα, τα Αιματηρά ίχνη της 117ης μεραρχίας καταδρομών στη Σερβία και την Ελλάδα και, τέλος, το μνημειώδες δίτομο έργο Αιματοβαμμένο εντελβάις που δεν πρόλαβε να το δει τυπωμένο στα ελληνικά, αφού έπεσε θύμα τροχαίου δυστυχήματος στις 12 Απριλίου του 2009.

Για να ξεπεράσει την τραυματική εμπειρία από τον θάνατο του πατέρα του, ο Μάγερ έγραψε το βιβλίο Αναζήτηση.Ανθρώπινα πεπρωμένα στον ελληνικό εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα 1941-1944.Το βιβλίο μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στα ελληνικά. Τότε, όμως, κάποιος ιερέας από το χωριό Κομμένο κοντά στην Αρτα, όπου στις 17 Αυγούστου του 1943 η Βέρμαχτ εκτέλεσε 317 αμάχους, ανάμεσα στους οποίους 172 γυναίκες, δύο ιερείς και 13 παιδιά μόλις ενός έτους, του έγραψε ότι οι γερμανοί στρατιώτες που τους σκότωσαν έφεραν στον σκούφο και στα μανίκια της στολής τους ως διακριτικό το άνθος του αλπικού φυτού εντελβάις. Εκείνη η επιστολή, όπως γράφει ο Μάγερ, υπήρξε η αφορμή για να ερευνήσει την ιστορία αυτού του επίλεκτου σώματος, οι απαρχές του οποίου βρίσκονται στον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο.

Η δημιουργία της 1ης Ορεινής Μεραρχίας

Το 1914 το γερμανικό Ράιχ διαπίστωνε ότι επειδή δεν διέθετε επίλεκτες μονάδες- και μάλιστα ορεινές-, ικανές να πολεμήσουν εναντίων των γάλλων αλπινιστών, θα έπρεπε να δημιουργήσει ένα ειδικό σώμα που θα το αποτελούσαν οι καλύτεροι στρατιώτες άλλων μονάδων οι οποίοι είχαν διακριθεί στο Δυτικό Μέτωπο του πολέμου. Ετσι δημιούργησε το Σώμα των Αλπεων, το οποίο σημείωσε μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες. Δεκαοκτώ χρόνια αργότερα, όταν το Γ΄ Ράιχ έχτιζε τη Βέρμαχτ, αποφασίστηκε την 1η Ιουνίου του 1935 η δημιουργία μιας αντίστοιχης ορεινής ταξιαρχίας. Πρώτος διοικητής της ήταν ο 45χρονος συνταγματάρχης Λούντβιχ Κίμπλερ που την κατέστησε το πλέον επίλεκτο σώμα του γερμανικού στρατού. Η δράση της καθ΄ όλη τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου υπήρξε εντυπωσιακή, αφού συμμετείχε σε όλες σχεδόν τις μεγάλες επιχειρήσεις: Από την εισβολή στην Πολωνία και την επιχείρηση Μπαρμπαρόσα (την εισβολή εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης) ως τις μάχες στο Χάρκοβο και την προέλαση στον Καύκασο. Οταν η δράση της 1ης Ορεινής Μεραρχίας τον Μάιο του 1943 μεταφέρθηκε στα Βαλκάνια, στη Γιουγκοσλαβία και κατόπιν στην Ελλάδα, ο πόλεμος για το Γ΄ Ράιχ φαινόταν χαμένος.

Το μεγαλύτερο μέρος του Αιματοβαμμένου εντελβάις καλύπτει μία και μόνη χρονιά, κατά την οποία η 1η Ορεινή Μεραρχία και το κατοπινό 22ο Ορεινό Σώμα Στρατού έδρασαν στην Ελλάδα, στην Ηπειρο κατ΄ εξοχήν αλλά και στην Κέρκυρα και στην Κεφαλλονιά, όπου διαπράχθηκε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του πολέμου, η σφαγή των αιχμαλώτων του ιταλικού σώματος στρατού Ακουι.

Το ρατσιστικό δηλητήριο

Η πυκνότητα του βιβλίου είναι τέτοια που ο αναγνώστης χρειάζεται να το διαβάσει αργά και προσεκτικά, προκειμένου να μη χαθεί μέσα στη θάλασσα των πληροφοριών, των ονομάτων και των στατιστικών στοιχείων. Δεν υπάρχει ούτε μία πληροφορία που ο συγγραφέας να μην τη διασταυρώνει και να μην την ελέγχει εξονυχιστικά. Τεράστιος είναι αναπόφευκτα και ο όγκος των υποσημειώσεων. Η πολύχρονη και εξαντλητική έρευνα του Μάγερ στις αρχειακές πηγές δεν περιορίζεται φυσικά μόνο στα ελληνικά και γερμανικά αρχεία, αλλά επεκτείνεται και στα αντίστοιχα της Ιταλίας, της Μεγάλης Βρετανίας, της Ελβετίας και των ΗΠΑ. Πλουτίζεται ακόμη από πλήθος συνεντεύξεων, που όλες σχεδόν τις πήρε ο συγγραφέας από επιζώντες της εποχής. Απαντήσεις θα βρει κανείς και για τον αμφιλεγόμενο ρόλο του Ναπολέοντα Ζέρβα, όπως και για την εγκληματική δράση των Ταγμάτων Ασφαλείας, για τη συνεργασία των Τσάμηδων με τις κατοχικές δυνάμεις και τη συμμετοχή τους σε εκτελέσεις αμάχων στη Θεσπρωτία. Ακόμη, για τη συμμετοχή στα εγκλήματα- αν και σε περιορισμένη κλίμακα- των ιταλικών και βουλγαρικών δυνάμεων κατοχής. Χάρτες και πλήθος φωτογραφιών (πολλές από τις οποίες προέρχονται από τα αρχεία της Βέρμαχτ και ήταν άγνωστες ως σήμερα) συνοδεύουν αυτό το εξαίρετο δίτομο έργο. Ο Μάγερ δεν παραλείπει να παραθέσει χαρακτηριστικά αποσπάσματα από επιστολές ή αναφορές αξιωματικών της Βέρμαχτ, όπου διαπιστώνουμε σε ποιον βαθμό το δηλητήριο του ρατσισμού είχε διαποτίσει τον στρατό (όπως άλλωστε και τους πολίτες) της ναζιστικής Γερμανίας. Οσοι λοιπόν εκτελούσαν αμάχους δεν εφάρμοζαν απλώς διαταγές αλλά πίστευαν πως έτσι εξαφάνιζαν μιάσματα, υπανθρώπους, όντα που δεν είχαν το δικαίωμα, λόγω της εμφάνισης ή της συμπεριφοράς τους, να συγκαταλέγονται στα ανθρώπινα όντα. Υπάνθρωποι θεωρούνταν όχι μόνον οι ενήλικοι αλλά και τα παιδιά τους, σπορά δούλων που δεν άξιζε να καταλαμβάνουν χώρο σε τούτη τη γη.

Αξιοσημείωτα είναι όσα αναφέρει ο Μάγερ για τις απαιτήσεις των πολεμικών αποζημιώσεων της Ελλάδας, όπου γράφει ανάμεσα στα άλλα και τα εξής:«Οι ελληνικές απαιτήσεις για αποζημίωση των άμεσων και έμμεσων καταστροφών του πολέμου και κυρίως η απαίτηση επιστροφής του “δανείου” που είχε εκβιάσει η Βέρμαχτ από το ελληνικό Δημόσιο το 1942 για να καλύψει τα έξοδα της Κατοχής, εξαιρέθηκαν ρητά από τη συμφωνία του 1960(σ.σ.: η συμφωνία προέβλεπε την καταβολή συνολικά μόνο 115 εκατ. γερμανικών μάρκων).Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα,και χωρίς να ληφθούν υπόψη οι τόκοι, η αξία του δανείου ανέρχεται σε πάνω από 5 δισ.ευρώ».

Ιδιαίτερα σημαντικά επίσης είναι τα συμπεράσματα που προκύπτουν σχετικά με τη μεταπολεμική «τύχη» των πρωταγωνιστών. Στους περισσότερους (από τη γερμανική πλευρά) επιβλήθηκαν από μικρές ως «αστείες» ποινές- στη χώρα μας όμως υπήρξαν στελέχη των Ταγμάτων Ασφαλείας που όχι μόνο δεν τιμωρήθηκαν αλλά και «επιβραβεύτηκαν». Χαρακτηριστικό είναι το κεφάλαιο του δεύτερου τόμου το οποίο αναφέρεται στις εκτελέσεις ομήρων στο Αγρίνιο τον Απρίλιο και τον Ιούλιο του 1944. Υπεύθυνος για τις εκτελέσεις εκείνες ήταν ο διοικητής των Ταγμάτων Ασφαλείας Γεώργιος Τολιόπουλος, ο οποίος μετά τον πόλεμο σταδιοδρόμησε στον ελληνικό στρατό.«Μετά τον πόλεμο », γράφει ο Μάγερ,«ο Τολιόπουλος έκανε καριέρα στον ελληνικό στρατό. Στις 30 Μαΐου 1948, τη μέρα που προήχθη σε αντισυνταγματάρχη “λόγω των ηρωικών του πράξεων στο πεδίο της μάχης”, σταματά και η συγκάλυψη των δραστηριοτήτων του από το ΓΕΣ και ξαναρχίζουν οι εγγραφές στο μητρώο του. Η περίοδος από το 1939 ως το 1948 έμεινε για πάντα κενή. Εναν χρόνο αργότερα ακολούθησε η προαγωγή του σε συνταγματάρχη. Ο Τολιόπουλος πέθανε στις 7 Φεβρουαρίου 1962 σε στρατιωτικό νοσοκομείο της Αθήνας».

Η σφαγή των Ιταλών στην Κεφαλλονιά

ΠΟΛΛΟΙ ΑΠΟ ΕΚΕΙΝΟΥΣ που είδαν στον κινηματογράφο τη χολιγουντιανή τούρτα. Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλιδεν θα γνώριζαν τα πραγματικά περιστατικά που συνέβησαν στην Κεφαλλονιά το 1943 και ούτε θα έγιναν σοφότεροι βλέποντας την ταινία. Η ταινία, όμως, βοήθησε να γίνουν ευρύτερα γνωστά τα δραματικά περιστατικά πάνω στα οποία βασίστηκε, κι αυτά συνθέτουν ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα τα οποία διαπράχθηκαν από τη Βέρμαχτ στη διάρκεια του πολέμου.Πάνω από 200 σελίδες αφιερώνει ο Μάγερ στο σχέδιο για τον λεγόμενο«αφοπλισμό του ιταλικού σώματος στρατού»που βρισκόταν στην Κέρκυρα και στην Κεφαλλονιά,όπου περιγράφει αναλυτικά το παρασκήνιο,τις κινήσεις των πρωταγωνιστών,το κλίμα της εποχής και την κατάσταση στο νησί.

Τον Ιούλιο του 1943 τα στρατεύματα των Συμμάχων (αγγλοαμερικανικά) αποβιβάστηκαν στην Ιταλία.Το μουσολινικό καθεστώς κατέρρευσε και στις 8 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς η ιταλική κυβέρνηση του στρατάρχη Μπαντόλιο υπέγραψε συνθηκολόγηση με τους Συμμάχους. Ο Μπαντόλιο ωστόσο δεν κήρυξε ταυτοχρόνως πόλεμο εναντίον του Χίτλερ. Όταν στα τέλη του ίδιου μήνα οι άνδρες της ιταλικής μεραρχίας Ακουι που έδρευε στην Κεφαλλονιά αρνήθηκαν να παραδώσουν τα όπλα στους Γερμανούς,ο Χίτλερ διέταξε τη Βέρμαχτ να εξοντώσει τους «προδότες».Οι Γερμανοί,αν και όχι εύκολα, συνέτριψαν την αντίσταση των Ιταλών,οι οποίοι δεν είχαν αεροπορική κάλυψη.Ο τελικός απολογισμός υπήρξε τραγικός.Στα πεδία των μαχών έχασαν τη ζωή τους 1.315 Ιταλοί και 25 Σλοβένοι.Από αυτούς που παραδόθηκαν,οι Γερμανοί εκτέλεσαν 5.189,ενώ άλλοι 3.000 χάθηκαν στη θάλασσα.Ακόμη και σήμερα οι πληροφορίες για το πώς χάθηκαν αυτοί οι 3.000 άνδρες παραμένουν αντιφατικές.Βέβαιον είναι εν τούτοις ότι πολλά από τα πλοία όπου είχαν φορτωθεί έπεσαν πάνω σε νάρκες με τις οποίες ήταν γεμάτη η θάλασσα γύρω από τη νησί,ενώ μολονότι- όπως λέει ο Μάγερ- δεν έχει επιβεβαιωθεί,πολλούς από τους ναυαγούς οι Γερμανοί ενδέχεται να τους εκτέλεσαν με τα πολυβόλα.Βέβαιον επίσης είναι ότι πολλά από τα πτώματα των αιχμαλώτων που εκτελέστηκαν στην ξηρά οι Γερμανοί τα πέταξαν στη θάλασσα.Τα υπόλοιπα,όσα δεν τα πέταξαν σε ομαδικούς τάφους, τα άφησαν να σαπίζουν σε χαράδρες.«Πόσοι ακριβώς έχασαν τη ζωή τους δεν θα μπορέσει να διαπιστωθεί με βεβαιότητα ποτέ» καταλήγει ο Μάγερ.

Οταν ο " πάτος του βαρελιού" είναι τρύπιος

Τα χαμηλότερα έσοδα από άμεσους φόρους ως ποσοστό του ΑΕΠ έχει η Ελλάδα τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Μόνο κατά το διάστημα 2005 - 2009 η μείωση των φορολογικών εσόδων ανήλθε στο 1,9% του ΑΕΠ, ποσοστό που ισοδυναμεί περίπου με 5 δισεκατομμύρια ευρώ και αποδίδεται στην αβελτηρία των εισπρακτικών μηχανισμών. Την ίδια στιγμή παραμένει άγνωστο το ποσό που δεν μπαίνει στα κρατικά ταμεία εξαιτίας της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας!
Σταθερά τις τελευταίες δύο δεκαετίες η Ελλάδα εμφανίζεται να έχει λιγότερα έσοδα από άμεσους φόρους κατά 30%-50% από τον μέσο όρο της Ευρώπης των 15, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ. Το 2010, με τη χώρα να έχει μπει για τα καλά στην κρίση, η υστέρηση ήταν σημαντική ακόμα και σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας: στην Ελλάδα οι εισπράξεις από τη φορολόγηση του εισοδήματος και της περιουσίας έφτασαν το 7,6% του ΑΕΠ - επιδόσεις που παραπέμπουν σε επίπεδα προ του 1998. Το αντίστοιχο ποσό για την Ιρλανδία ανήλθε στο 10,7% του ΑΕΠ, για την Ισπανία στο 9,4% του ΑΕΠ και για την Πορτογαλία στο 8,9% του ΑΕΠ. Οι μόνες χώρες από την Ε.Ε. των «27» με μικρότερες εισπράξεις από τους άμεσους φόρους και από την Ελλάδα είναι αυτές του πρώην ανατολικού μπλοκ: Λετονία, Τσεχία, Πολωνία, Εσθονία, Ρουμανία, Σλοβακία, Βουλγαρία, Λιθουανία.
Ετσι, σε σχεδόν 5 δισεκατομμύρια ευρώ - όσο περίπου και το κενό στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα για το οποίο ελήφθησαν σκληρά μέτρα - αποτιμάται η αβελτηρία των εισπρακτικών μηχανισμών από το 2005 έως και την αρχή της κρίσης το 2009, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις υπηρεσιακών πηγών του υπουργείου Οικονομικών.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα τα έσοδα από άμεσους φόρους σημείωσαν πτώση 0,4% του ΑΕΠ, που αντιστοιχεί σε κάτι λιγότερο από ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Επιπλέον 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ υπολογίζονται οι απώλειες από τους έμμεσους φόρους. Και 2,5 δισ. περίπου εκτιμάται η πτώση εσόδων από κοινωνικές εισφορές. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, την ίδια περίοδο οι φορολογικοί συντελεστές σε κατανάλωση και εργασία παρουσίαζαν σημαντική αύξηση, ενώ μείωση καταγραφόταν στη φορολόγηση των εσόδων των επιχειρήσεων. Την ώρα μάλιστα που άλλες χώρες της ευρωζώνης αύξαναν τις εισφορές, η κυβέρνηση Καραμανλή τις μείωνε…
«Η υστέρηση των φορολογικών εσόδων, ιδιαίτερα του φόρου εισοδήματος, οφείλεται σε δύο βασικούς λόγους: ο πρώτος είναι ότι το φορολογικό σύστημα έχει οικοδομηθεί πάνω σε έναν πολύ υψηλό αριθμό απαλλαγών, εκπτώσεων και εξαιρέσεων που έχουν επιτύχει κατά καιρούς διάφορες ομάδες πίεσης και έχουν δεχτεί οι πολιτικές και υπηρεσιακές ηγεσίες. Κατά κανόνα, τέτοιου είδους ρυθμίσεις δεν είναι ούτε κοινωνικά δίκαιες ούτε οικονομικά αποτελεσματικές - αν και έχουν γίνει αποδεκτές με το σκεπτικό ότι αποσκοπούν σε αυτά ακριβώς τα πράγματα!», λέει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Δημόσιας Οικονομικής του Παντείου Νίκος Καραβίτης. «Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με την εσκεμμένη ανικανότητα του Δημοσίου να εισπράξει βεβαιωμένα έσοδα. Τόσο οι έλεγχοι εισοδημάτων όσο και η είσπραξη εσόδων περνούν μέσα από μια σειρά ρυθμίσεων, εξαιρέσεων, έλλειψης αυτοματισμών και πρακτικών διαφθοράς, αν μη τι άλλο τουλάχιστον με την ανοχή του κράτους. Δεν είναι τυχαίο ότι ούτε η πληροφορική έχει χρησιμοποιηθεί όπως θα έπρεπε ούτε ακολουθούμε συστήματα φορολογικής διοίκησης που στο εξωτερικό είναι κανόνας εδώ και δεκαετίες. Η κατάσταση αυτή έδειξε να αρχίζει να βελτιώνεται στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '90, αλλά δέκα χρόνια μετά καταφέραμε να κάνουμε καταστροφικά βήματα προς το χειρότερο, βοηθώντας έτσι να φτάσουμε στη σημερινή κατάσταση», συμπληρώνει ο καθηγητής.

ΜΕΙΩΣΗ 58%. Σύμφωνα με συνδικαλιστές εφοριακούς, κατά την περίοδο 2004-2009, με τον υπερδανεισμό των πολιτών και των επιχειρήσεων, τα φορολογικά έσοδα θα μπορούσαν να βρίσκονται σε πολύ υψηλότερα επίπεδα. Ωστόσο, στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα καταγράφηκε διαφορά - ρεκόρ δεκαετίας σε σχέση με τον μέσο όρο της Ε. Ε. των «15». Το 2007 με τους φορολογικούς συντελεστές σε κατανάλωση και εργασία να σημειώνουν άνοδο κατά 0,3 και 1,1 σε σχέση με το 2006, οι άμεσοι φόροι της Ελλάδας εμφανίζονταν μειωμένοι κατά 58% συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. «Τώρα πια ο κόσμος δεν έχει για να δώσει», αναγνωρίζουν οι εφοριακοί.
Υπηρεσιακά στελέχη με βαθιά γνώση του συστήματος επισημαίνουν ότι για να λειτουργεί ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός υπάρχουν τρεις προϋποθέσεις: πολιτική βούληση, ολοκληρωμένες υπηρεσίες χωρίς διαφθορά και με φορολογική δικαιοσύνη, και φορολογική συνείδηση των πολιτών. Χωρίς αυτά δεν γίνεται δουλειά, λένε.
«Ολοι θέλουν να πάνε στον έλεγχο, κανείς στην είσπραξη. Στον έλεγχο υπάρχουν τα δώρα - ακόμα και αν κάποιος κάνει σωστά τη δουλειά του, είναι έντιμος και δεν δέχεται μίζες, είναι πολύ πιθανό να δεχθεί κάποιο δώρο σε είδος», παραδέχεται στέλεχος του φοροεισπρακτικού μηχανισμού.
Source : TA NEA

Το ξεκλείδωμα των " μη φορολογουμένων" ελληνικών καταθέσεων στην Ελβετία.

Θολό είναι το τοπίο που επικρατεί για τη φορολόγηση των κρυφών - μη φορολογούμενων - ελληνικών καταθέσεων στην Ελβετία. Σε πρόσφατη δήλωσή του ο υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος υπογράμμισε ότι από κοινού με την ελβετίδα ομόλογό του έθεσαν «το πλαίσιο μιας διακρατικής συμφωνίας κατά τα πρότυπα αυτής που συνάπτουν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας» με την Ελβετική Συνομοσπονδία.
Ωστόσο, σύμφωνα με την ελβετική Γραμματεία Διεθνών Οικονομικών Θεμάτων, η συμφωνία με τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει ολοκληρωθεί προς το παρόν, με αποτέλεσμα να μην έχουν κλειδώσει ούτε οι συντελεστές για τη φορολόγηση των καταθέσεων ούτε η ενδεχόμενη αναδρομικότητά της.
«Μέσα στις επόμενες εβδομάδες, πιθανότατα μέχρι τα τέλη του καλοκαιριού πιστεύουμε ότι θα έχουμε καταλήξει σε συμφωνία με τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο για τη φορολόγηση των συγκεκριμένων (σ. σ.: κρυφών) κεφαλαίων. Μόνο όταν τελειώσουν οι διαπραγματεύσεις και ολοκληρωθεί η συμφωνία με αυτές τις δύο χώρες, η Ελβετία θα αρχίσει επισήμως τις συζητήσεις και με άλλες που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον όπως η Ελλάδα, η Αυστρία και κάποιες ακόμα, τις οποίες δεν μπορούμε να ανακοινώσουμε σήμερα. Με τη χώρα σας γίνονται αρχικές συζητήσεις σε "χαμηλό επίπεδο" τεχνοκρατών», διευκρινίζει στα «ΝΕΑ» ο εκπρόσωπος της Γραμματείας Διεθνών Οικονομικών Θεμάτων της Ελβετικής Συνομοσπονδίας Μάριο Τούορ. Κύκλοι του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών αναφέρουν ότι η συμφωνία Ελβετίας - Ελλάδας για τη φορολόγηση των κρυφών καταθέσεων «θα ενεργοποιηθεί», οι φόροι θα αποδίδονται χωρίς να αποκαλύπτονται τα στοιχεία των καταθετών και πως απομένει να διευκρινιστούν οι λεπτομέρειες. Σύμφωνα πάντως με τον εκπρόσωπο της αρμόδιας Γραμματείας στην Ελβετία, το μοντέλο που θα εφαρμοστεί με άλλες χώρες - περιλαμβανομένων της Ελλάδας και της Αυστρίας - θα μοιάζει με αυτό της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασίλειου, δεν αποκλείονται όμως παρεκκλίσεις οι οποίες θα σχετίζονται με το εκάστοτε φορολογικό σύστημα. «Δεν γίνεται να εφαρμοστεί στην περίπτωση της Ελλάδας ακριβώς ό,τι συμφωνηθεί με τη Γερμανία καθώς υπάρχουν διαφορές στα φορολογικά συστήματα των δύο χωρών», είπε ο Τούορ.
Ηταν 27 Οκτωβρίου 2010 όταν ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε υπέγραψε από κοινού με το μέλος του ελβετικού Ομοσπονδιακού Συμβουλίου Χανς-Ρούντολφ Μερτζ μία δήλωση προθέσεως για την έναρξη των διαπραγματεύσεων με σκοπό την κατάρτιση φορολογικής συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών. «Η εν λόγω συμφωνία αφορά πρωτίστως τη φορολόγηση των καταθέσεων γερμανών υπηκόων, που έχουν τη φορολογική κατοικία τους στη Γερμανία και τηρούν τραπεζικούς λογαριασμούς στην Ελβετία με μυστικές καταθέσεις που δεν έχουν φορολογηθεί σύμφωνα με τον γερμανικό νόμο», αναφέρει στα «ΝΕΑ» ο δρ Ηλίας Μπίσιας, δικηγόρος Αθηνών και Ελβετίας. Σύμφωνα με τις υφιστάμενες πληροφορίες, η διακρατική φορολογική συμφωνία που αναμένεται να καταρτιστεί προσανατολίζεται στη διατήρηση του ελβετικού τραπεζικού απορρήτου με αντάλλαγμα την απόδοση φόρου στο γερμανικό Δημόσιο που θα απορρέει από τις επίμαχες κρυφές καταθέσεις των γερμανών υπηκόων στις ελβετικές τράπεζες. «Με αυτό τον τρόπο η ανωνυμία του καταθέτη και κατ' επέκταση το τραπεζικό απόρρητο θα συνεχίσει να διασφαλίζεται, οι εν λόγω καταθέσεις όμως θα φορολογούνται στην πηγή, απευθείας, δηλαδή με έναν ονομαζόμενο "εξοφλητικό" φόρο (Abgeltungssteuer) που θα παρακρατείται αρχικώς από την ελβετική τράπεζα και θα αποδίδεται μέσω του ελβετικού ομοσπονδιακού υπουργείου Οικονομικών στο γερμανικό Δημόσιο», επισημαίνει ο δρ Μπίσιας.
Επισήμως η ελβετική Γραμματεία Διεθνών Οικονομικών Θεμάτων αρνείται να αποκαλύψει οποιοδήποτε στοιχείο για την πορεία των διαπραγματεύσεων με τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, άνθρωποι που παρακολουθούν από κοντά την υπόθεση υποστηρίζουν ότι αρχικά η γερμανική πλευρά είχε ζητήσει να ισχύσει φόρος παρακράτησης 35%, συντελεστής που θεωρήθηκε από τους Ελβετούς ιδιαίτερα υψηλός καθώς ισούται με τον ισχύοντα ελβετικό φόρο επί των καταθέσεων, όπως και με τον ευρωπαϊκό φόρο επί των τόκων των καταθέσεων φυσικών προσώπων, που από σήμερα 1η Ιουλίου 2011 διαμορφώνεται επίσης στο 35% (ήταν 20%). Ετσι, η ελβετική πλευρά άρχισε να πιέζει για χαμηλότερη φορολόγηση - και σε αυτό το σημείο υπηρεσιακοί παράγοντες αφήνουν να διαρρεύσει ότι βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις την περίοδο που διανύουμε.

ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ. Από περιπτώσεις υποκλοπής στοιχείων από ελβετικές τράπεζες έχει προκύψει ότι ο αριθμός των γερμανών καταθετών στην Ελβετία φθάνει τις 100.000, ενώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις, το γερμανικό Δημόσιο από την αναμενόμενη φορολογική συμφωνία με την Ελβετία για τη φορολόγηση των μυστικών καταθέσεων φιλοδοξεί να εισπράττει περίπου 300.000.000 ελβετικά φράγκα ετησίως.
Ανάλογες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι οι κρυφές ελληνικές καταθέσεις στην Ελβετία προσεγγίζουν τα 30-40 δισ. δολάρια και αν υπάρξει καλή συμφωνία για τον φορολογικό συντελεστή, μπορεί να μπουν στα ταμεία της χώρας ίσως και 2 δισ. ευρώ τον πρώτο χρόνο.
«Με την επιβολή της ανωτέρω φορολόγησης δεν πρέπει να συγχέουμε την ονομαζόμενη "ευρωπαϊκή φορολόγηση των τόκων των καταθέσεων" στην Ελβετία, η οποία ισχύει από την 1η Ιουλίου 2005, βάσει της Συμφωνίας μεταξύ της Ελβετίας και της Ε.Ε. Κατά τη ρύθμιση της εν λόγω Συνθήκης, οι τόκοι που απορρέουν από τραπεζικά προϊόντα (εξαιρούνται οι τόκοι που καταβάλλουν οι ελβετικές τράπεζες στους απλούς καταθετικούς λογαριασμούς) φορολογούνται στην πηγή με 20%, ενώ από την 1η Ιουλίου 2011 ο φορολογικός συντελεστής για τα φυσικά πρόσωπα θα ανέλθει στο 35%. Το ποσό παρακράτησης αποδίδεται στο κράτος, όπου ο καταθέτης έχει τη φορολογική του κατοικία. Το ελληνικό Δημόσιο εισέπραξε το 2008 από τη φορολόγηση των τόκων των καταθέσεων ελλήνων υπηκόων του στην Ελβετία 15.042.759 ελβετικά φράγκα, ενώ το 2009 το εισπρακτέο ποσό περιορίστηκε στα 7.951.029 ελβετικά φράγκα, σύμφωνα με το ελβετικό υπουργείο Οικονομικών», λέει ο δρ Μπίσιας.

Source : TA NEA